YOY là gì? Cách tính chỉ số YOY và ý nghĩa

YOY là gì? Đây là một thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực kinh tế và tài chính, được sử dụng để đo lường sự tăng trưởng hoặc thay đổi giữa các khoảng thời gian, thường là theo năm. Chỉ số này đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư và quản lý đưa ra quyết định chính xác. Hãy cùng VietnamWorks HR Insider khám phá ý nghĩa, tầm quan trọng và cách tính toán chỉ số YOY trong bài viết sau!

YOY là gì?

YOY là gì? YOY là viết tắt của Year-over-Year, nghĩa là tăng trưởng qua từng năm. Đây là một chỉ số quan trọng dùng để so sánh kết quả hoạt động tài chính, kinh doanh của một doanh nghiệp hoặc nền kinh tế trong cùng một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm) so với cùng kỳ năm trước.

Tìm hiểu YOY là gì? Vai trò và cách tính chi tiết

Giải mã ý nghĩa YOY

Vậy ý nghĩa của YOY là gì? Sau đây sẽ là ý nghĩa mà YOY mang lại đối với các nhà đầu tư, doanh nghiệp:

• Đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh: Việc so sánh YOY qua các năm giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp cũng như đối tác nắm được tình hình hoạt động kinh doanh của tổ chức, xác định xem tổ chức đang tăng trưởng hay thụt lùi.
• So sánh cùng kỳ khác năm hoặc tháng: Phân tích YOY cho phép so sánh tình hình hoạt động của tổ chức trong cùng kỳ nhưng ở các năm hoặc tháng khác nhau, chẳng hạn so sánh giữa hai tháng cùng kỳ của các năm khác nhau hoặc hai quý cùng kỳ của hai năm khác nhau.
• Đánh giá hiệu quả đầu tư: Qua việc so sánh YOY, nhà đầu tư có thể đánh giá hiệu quả của quá trình đầu tư, dự đoán tiềm năng phát triển của tổ chức, hoặc xác định các hướng đi mới nếu cần thiết.

Tìm hiểu YOY là gì? Vai trò và cách tính chi tiết

Xem thêm: Đầu tư chứng khoán là gì? Rủi ro, nguyên tắc đầu tư chứng khoán cơ bản

Vai trò quan trọng của YOY

Chỉ số YOY là thước đo để so sánh kết quả hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm) so với cùng kỳ năm trước. Dưới đây là vai trò của chỉ số YOY:

Đo lường sự tăng trưởng

YOY giúp doanh nghiệp theo dõi tốc độ tăng trưởng của doanh thu, lợi nhuận, thị phần,… qua các năm. Qua đó, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình trong một khoảng thời gian nhất định và đưa ra các biện pháp điều chỉnh phù hợp để thúc đẩy tăng trưởng.

Đánh giá hiệu suất

YOY được sử dụng để đánh giá hiệu suất của các bộ phận, phòng ban, nhân viên trong doanh nghiệp. So sánh hiệu suất YOY của các đơn vị giúp doanh nghiệp xác định được điểm mạnh, điểm yếu và đưa ra các giải pháp cải thiện hiệu quả hoạt động.

Vai trò quan trọng của YOY

Dự báo và lập kế hoạch

Dựa trên xu hướng tăng trưởng YOY trong quá khứ, doanh nghiệp có thể dự báo doanh thu, lợi nhuận,… trong tương lai. Từ đó, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch kinh doanh một cách hiệu quả hơn.

So sánh và phân tích

YOY giúp doanh nghiệp so sánh hiệu quả hoạt động của mình với các đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành. Phân tích xu hướng YOY của các doanh nghiệp trong ngành giúp doanh nghiệp xác định được vị trí cạnh tranh của mình và đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp.

Đánh giá các chiến lược marketing

YOY được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các chiến lược marketing, bán hàng, sản xuất,… của doanh nghiệp.

Tìm hiểu YOY là gì? Vai trò và cách tính chi tiết

Xem thêm: Chiến lược Marketing là gì? Tư vấn chiến lược Marketing hiệu quả

Ưu và nhược điểm của YOY là gì?

Khi phân tích hiệu quả tài chính hoặc đánh giá tăng trưởng doanh nghiệp, YOY (Year-over-Year) là một công cụ được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp nào, YOY cũng có những ưu điểm và nhược điểm riêng mà bạn cần cân nhắc.

Ưu điểm

• Dễ tính toán: Chỉ số YOY không yêu cầu công cụ phức tạp, bạn có thể dễ dàng tính nhẩm hoặc sử dụng máy tính cơ bản.
• Loại trừ yếu tố thời vụ: YOY cho phép so sánh kết quả qua các năm mà không bị ảnh hưởng bởi các biến động thời vụ, giúp đánh giá khách quan hơn.
• Tập trung vào kết quả ròng: Bằng cách lược bớt các biến động nhỏ lẻ trong năm, YOY giúp nhà đầu tư tập trung vào bức tranh tổng thể.

Ưu và nhược điểm của YOY là gì?

Nhược điểm

• Thông tin hạn chế: Chỉ số YOY chỉ cung cấp mức độ tăng trưởng, không phản ánh được các yếu tố tác động hay quá trình đạt được số liệu đó.
• Tăng trưởng âm gây khó khăn: Khi số liệu tăng trưởng âm, kết quả tính toán YOY có thể trở nên vô nghĩa.
• Nguy cơ nhiễu thông tin: Người phân tích có thể gặp khó khăn nếu thông tin trong thời kỳ khảo sát mang nhiều ý nghĩa phức tạp.
• Không phản ánh chi tiết: Nếu chỉ dựa vào YOY hàng năm, bạn sẽ bỏ qua các biến động chi tiết theo tháng và những vấn đề phát sinh trong ngắn hạn.

Vì sao cần tính YOY? 

Tính YOY (Year-over-Year) không chỉ giúp bạn đánh giá sự tăng trưởng mà còn cung cấp những thông tin cần thiết để quản lý và cải thiện hoạt động kinh doanh. Dưới đây là các lý do quan trọng bạn nên áp dụng phương pháp này.

Cho thấy những gì đang hiệu quả và những gì không

YOY giúp bạn đo lường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp qua từng năm, cung cấp cái nhìn rõ ràng về xu hướng dài hạn. Thay vì chỉ nhìn vào sự thay đổi ngắn hạn theo tháng, YOY phản ánh sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Bằng cách phân tích các lĩnh vực kinh doanh khác nhau, bạn có thể nhận diện những hoạt động hiệu quả và những điểm cần cải thiện.

Ví dụ, nếu chi phí quảng cáo cho sản phẩm A mang lại kết quả tốt nhưng không hiệu quả với sản phẩm B, bạn có thể điều chỉnh ngân sách để tối ưu hóa lợi nhuận.

Giúp nhận biết những khoản đầu tư hợp lý

Các nhà đầu tư thường xem YOY như một thước đo để đánh giá tiềm năng của doanh nghiệp. Tăng trưởng ổn định qua từng năm cho họ thấy rằng công ty bạn là một cơ hội đầu tư hấp dẫn.

Dù là nhà đầu tư cá nhân, bạn bè, gia đình hay quỹ đầu tư chuyên nghiệp, việc chuẩn bị phân tích YOY sẽ giúp bạn tạo được sự tin tưởng và chứng minh giá trị của doanh nghiệp.

Vì sao cần tính YOY?

Đặt tính chất thời vụ vào bối cảnh phù hợp

YOY đặc biệt hữu ích với các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi tính thời vụ. Ví dụ, doanh nghiệp nhà kính thường đạt doanh thu cao vào mùa xuân, trong khi ngành bán lẻ bùng nổ vào cuối năm.

Phân tích YOY loại bỏ biến động ngắn hạn, giúp bạn so sánh doanh số theo cùng kỳ năm trước để đánh giá hiệu quả thực sự. Nhờ đó, bạn biết rõ doanh nghiệp đang làm tốt hơn hay kém hơn không chỉ so với tháng trước mà còn so với cả năm trước.

Giúp nhận ra lỗi sai

YOY cũng hỗ trợ bạn kiểm tra và phát hiện các lỗi hoặc sự chênh lệch trong sổ sách. Một sự tăng hoặc giảm đột biến có thể là dấu hiệu của sai sót trong việc ghi nhận dữ liệu hoặc quản lý. Phát hiện sớm các lỗi này sẽ giúp bạn khắc phục kịp thời và tránh những rủi ro không đáng có và tạo dựng nền tảng vững chắc để phát triển lâu dài.

Cách tính chỉ số YOY

Chỉ số YOY được tính toán bằng cách lấy giá trị hiện tại chia cho giá trị cùng kỳ năm trước, sau đó nhân với 100% để thể hiện dưới dạng tỷ lệ phần trăm. Công thức tính toán cụ thể như sau:

Tỷ lệ tăng trưởng YOY = (Giá trị hiện tại / Giá trị cùng kỳ năm trước) x 100%

Ví dụ: Doanh thu của công ty X trong năm 2023 là 100 tỷ đồng, doanh thu cùng kỳ năm 2022 là 80 tỷ đồng. Vậy tỷ lệ tăng trưởng YOY của doanh thu công ty X trong năm 2023 là:

Tỷ lệ tăng trưởng YOY = (100 tỷ đồng / 80 tỷ đồng) x 100% = 25%

Lưu ý:

• Khi tính toán chỉ số YOY, cần đảm bảo rằng các giá trị được so sánh là tương đương nhau về mặt thời gian, đơn vị đo lường và phạm vi.
• Cần điều chỉnh chỉ số YOY cho phù hợp với các yếu tố vĩ mô như biến động kinh tế, chính sách chính phủ,…
• Cần xem xét chỉ số YOY trong một khoảng thời gian dài hơn để có đánh giá chính xác hơn.
• Cần so sánh chỉ số YOY của doanh nghiệp với mức tăng trưởng trung bình của ngành để có đánh giá chính xác hơn.

Các chỉ số đánh giá YOY là gì?

Các chỉ số đánh giá YoY bao gồm:

• Chỉ số về doanh thu: Giúp doanh nghiệp xem xét doanh thu theo quý hoặc năm để xác định xu hướng tăng hay giảm.
• Chỉ số mức giá vốn của hàng bán: Giúp doanh nghiệp nắm bắt khả năng quản lý tỷ suất lợi nhuận thông qua việc so sánh giá vốn của hàng bán theo các kỳ tương ứng.
• Chỉ số thu nhập ròng: Giúp doanh nghiệp biết được sự thay đổi của thu nhập ròng qua các mốc thời gian cụ thể, từ đó đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Các chỉ số đánh giá YOY là gì?

Ngoài những chỉ số trên, YOY còn liên quan đến nhiều chỉ số khác như:

• Thu nhập trước thuế (EBIT): Đánh giá hiệu quả kinh doanh trước khi trừ các khoản thuế.
• Thu nhập trên cổ phần (EPS): Đo lường lợi nhuận mà mỗi cổ phần mang lại, phản ánh hiệu quả sinh lời cho các cổ đông.

YOY được ứng dụng như thế nào?

Chỉ số YOY (Year-over-Year) là một công cụ phân tích mạnh mẽ, được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau để đánh giá hiệu suất và tăng trưởng hàng năm. Không chỉ gói gọn trong lĩnh vực bán lẻ, YOY còn có những ứng dụng nổi bật ở các lĩnh vực khác như logistics, nhà hàng khách sạn và chăm sóc sức khỏe.

• Logistics: Trong ngành giao hàng và vận chuyển, YOY là công cụ quan trọng giúp các công ty đánh giá hiệu quả hoạt động. Chẳng hạn, YOY giúp các công ty giao hàng theo dõi số lượng hàng hóa và lần giao nhận hàng năm, từ đó tối ưu hóa tuyến đường, cải thiện tốc độ giao hàng và giảm chi phí vận hành.
• Nhà hàng và khách sạn: Các chuỗi nhà hàng, khách sạn và quán cà phê cũng sử dụng YOY để đánh giá mức tăng trưởng của mình. Họ dùng YOY để đánh giá tăng trưởng qua số lượng khách hàng, chi nhánh mở rộng hoặc đóng cửa. Ví dụ, chuỗi nhà hàng có thể thấy mình mở 6 chi nhánh ở TP.HCM và đóng 3 ở Hà Nội để điều chỉnh chiến lược.
• Chăm sóc sức khỏe: Trong ngành chăm sóc sức khỏe, YOY đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ. Ngành y tế sử dụng YOY để kiểm soát chi phí, theo dõi hiệu quả công nghệ mới và cải thiện dịch vụ chăm sóc bệnh nhân, đảm bảo tăng trưởng bền vững.

YOY được ứng dụng như thế nào?

Như vậy chúng ta vừa cùng bài viết tìm hiểu chi tiết về YOY là gì cũng như vai trò và ý nghĩa của chỉ số này. Chỉ số YOY là một công cụ đơn giản nhưng hiệu quả, giúp nhà đầu tư, nhà quản lý đưa ra quyết định đầu tư, chiến lược kinh doanh phù hợp, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Với những lợi ích và ứng dụng thiết thực như vậy, chỉ số YOY xứng đáng là một công cụ không thể thiếu trong hoạt động quản lý và điều hành của doanh nghiệp.

Nắm bắt thông tin tuyển dụng mới nhất và tham gia ứng tuyển tại VietnamWorks! Top các nhà tuyển dụng cùng việc làm tiềm năng đa dạng: Deloitte tuyển dụng, Gamuda Land tuyển dụng, Lotte Finance tuyển dụng, SHB Finance tuyển dụng, HDBank tuyển dụng, EY tuyển dụng, MBS tuyển dụng và CapitaLand tuyển dụng.

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam