Xây dựng sự nghiệp từ phát triển dọc ngang

Biểu đồ phát triển dọc ngang trong sự nghiệp là gì?

Biểu đồ phát triển dọc ngang trong sự nghiệp là biểu đồ mô tả các hướng phát triển công việc của một cá nhân. Nó bao gồm trục tung (dọc) và hoành (ngang) tạo thành một góc phần tư để trực quan những hướng phát triển nghề nghiệp. Do đó, nếu bạn còn đang phân vân không biết mình muốn gì, thật sự yêu thích công việc gì và đâu là hướng đi phù hợp thì biểu đồ sẽ giúp các bạn giải quyết những vướng mắc đó.

Trên biểu đồ phát triển nghề nghiệp bạn có thể thấy có 2 hướng chính:

• Trục tung (chiều dọc) hiển thị giá trị chuyên môn, lương, sự thăng tiến trong sự nghiệp của bạn
• Trục hoành (chiều ngang) mô tả giá trị là trải nghiệm, sự hiểu biết rộng và kinh nghiệm tổng quát.

Đọc tiếp bài viết dưới đây để hiểu hơn về phát triển dọc ngang.

Phát triển dọc, ngang

Phát triển theo chiều dọc, kiến thức hình chữ I

Trong phát triển dọc ngang thì phát triển theo chiều dọc là…

• Cách bạn nghĩ/ hiểu về một lĩnh vực bất kỳ
• Còn được gọi là “sự biến đổi.”
• Ví dụ: bao gồm việc phát triển sang một giai đoạn tâm lý mới, tạo ra ý nghĩa và quan điểm mới, toàn diện hơn so với (các) giai đoạn trước.
• Thay đổi quan điểm của chúng ta về thực tế, thay đổi cách giải thích của về trải nghiệm một cách rất rõ ràng, đạt đến “độ chuyên sâu hơn”.
• Hiếm khi những người đang đi theo chiều dọc sẽ chuyển sang phát triển theo chiều ngang.

Nếu lựa chọn phát triển sự nghiệp theo chiều dọc, đầu tiên bản thân bạn sẽ cần biết mình thích lĩnh vực nào? muốn làm ở ngành nghề gì. Bởi nó quyết định đến thời gian bạn dành để tìm tòi, nghiên cứu và làm liên tục để tăng kinh nghiệm và hiểu biết chuyên sâu về lĩnh vực ấy. Khi lựa chọn con đường phát triển sự nghiệp theo chiều dọc, đích đến cuối cùng mà bạn đạt được sẽ là trở thành chuyên gia trong lĩnh vực bạn chọn. Bên cạnh đó, sự thăng tiến và mức lương cũng sẽ tỉ lệ thuận với công sức và thời gian bạn đầu tư vào công việc hoặc lĩnh vực đó.

Tuy nhiên, người chọn phát triển theo chiều dọc khi chạm đến một ngưỡng nhất định, tự bản thân hoặc chức vụ mới bắt buộc họ phải tìm hiểu về những lĩnh vực khác có liên quan để đáp ứng yêu cầu công việc. Khi đó họ sẽ  chuyển sáng phát triển theo chiều ngang, tiếp tục học hỏi chuyên môn và làm việc để tăng kinh nghiệm ở các lĩnh vực khác.Đến giai đoạn này, lương và chức vụ không tăng nhiều vì họ gần như là số 0 trong lĩnh vực mới này. 

Xem thêm: Xây dựng sự nghiệp chỉ với 3 bước, tại sao không?

Phát triển theo chiều ngang, kiến thức hình gạch ngang

Trong phát triển dọc ngang thì phát triển theo chiều ngang là…

• Đề cập đến những gì bạn nghĩ / biết.
• Còn được gọi là “chuyển giao” (mở rộng hiểu biết bên trong cùng một giai đoạn).
• Các ví dụ bao gồm: phát triển các kỹ năng mới, bổ sung thông tin và kiến thức, chuyển thông tin/kiến thức từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác.
• Không nhất thiết phải thay đổi cách hiểu, cách giải thích ý nghĩa về hệ thống niềm tin hoặc các giả định cơ bản mà chúng ta đang biết về bản thân, người khác và thế giới.
• Thường được chọn phát triển theo chiều dọc sau một thời gian.

Khác với việc lựa chọn phát triển theo chiều dọc, những người lựa chọn phát triển nghề nghiệp theo chiều ngang thường sẽ chưa rõ mình thích gì? Muốn phát triển trong lĩnh vực nào của ngành nghề nào?. Thường những người như vậy sẽ quyết định trải nghiệm, học hỏi và làm việc ở nhiều lĩnh lực. 

Bởi vì mỗi thứ họ đều có một chút sự yêu thích, một chút hiểu biết về chuyên môn và kiến thức cùng với nên thường sẽ phát triển theo chiều rộng là chiều sâu. Kết quả là dù có nhiều trải nghiệm, học hỏi và có hiểu biết tổng quát trong ngành nhưng hầu như không có thăng tiến và mức lương không tăng. 

Nhưng sẽ đến một thời điểm, họ sẽ biết được bản thân thật sự giỏi và yêu thích hay phù hợp với lĩnh vực, công việc nào nhất để tập trung phát triển nghề nghiệp. Lúc này, họ sẽ bắt đầu dành nhiều thời gian và công sức vào lĩnh vực ấy. Và cũng nhờ những kiến thức tổng quát và kinh nghiệm, đã hỗ trợ họ thăng tiến nhanh và tăng lương nhiều hơn.

Phát triển kiến thức hình chữ T

Trong vấn đề phát triển dọc ngang thì phát triển kiến thức theo hình chữ T là kết hợp sự mở rộng ngang và sâu dọc trong quá trình học. Điều này giúp xây dựng sự nghiệp vững chắc, với kiến thức sâu rộng trong một lĩnh vực cụ thể và đồng thời có hiểu biết đa ngành.

Để đạt được kiến thức chuyên môn ở nhiều lĩnh vực, đòi hỏi sự đầu tư thời gian và nỗ lực tư duy. Tuy nhiên, việc nhận ra khả năng phát triển kiến thức và sự nghiệp càng sớm càng quan trọng.

Hãy tự đánh giá bản thân qua 5 câu hỏi sau, với thang điểm 1-6 về mức độ hiểu biết:

• Bắt đầu (1): Bạn chưa bắt đầu học lĩnh vực mong muốn và thiếu kỹ năng liên quan.
• Chưa áp dụng (2): Bạn đã bắt đầu học nhưng chưa áp dụng vào công việc.
• Newbie (3): Bạn mới bắt đầu và cần hỗ trợ từ người hướng dẫn.
• Lin hoạt (4): Bạn có khả năng áp dụng kỹ năng và kiến thức linh hoạt vào công việc.
• Nhuần nhuyễn (5): Bạn làm việc mượt mà, nhưng có thể cần thêm thời gian suy nghĩ trong một số tình huống.
• Chuyên gia (6): Bạn là chuyên gia với kỹ năng và kiến thức xuất sắc.

Dựa trên thang điểm trên, hãy trả lời 5 câu hỏi sau để phát triển sự nghiệp cũng như xác định việc phát triển dọc ngang:

• Cải thiện (1): Bạn muốn cải thiện kiến thức/kỹ năng nào?
• Hài lòng (2): Kiến thức/kỹ năng nào bạn hài lòng và không cần học thêm?
• Bắt đầu (3): Bạn muốn bắt đầu học lĩnh vực nào?
• Học sâu (4): Lĩnh vực nào bạn muốn học sâu hơn?

Phát triển dọc ngang trong sự nghiệp

Xây dựng sự nghiệp bằng cách nào sẽ tốt hơn?

Đến đây có thể nhiều bạn đang cân nhắc nên chọn ngang, hay là chọn dọc trong phát triển dọc ngang? 

Một điều quan trọng khi phát triển nghề nghiệp đó là bạn phải biết rõ được bản thân mình đang theo đuổi con đường nào, lý do tại sao mình theo đuổi nó. 

Hãy phân tích những điểm mạnh và điểm yếu của bản thân hiện tại sau đó lựa chọn hướng phát triển. Một điều lưu ý, việc “đứng núi này trông núi nọ” chỉ làm cho bạn bỏ lỡ nhiều cơ hội và lãng phí thời gian, do đó bạn phải đưa ra quyết định, và kiên trì với quyết định của bản thân.

Ngoài ra, nếu bạn muốn lắng nghe thêm lời khuyên và quan điểm từ những người có kinh nghiệm  hãy chia sẻ những điều bạn đang suy nghĩ, vướng mắc với gia đình, mentor hoặc bạn bè. Trong thực tế thì cha mẹ luôn muốn con cái có cuộc sống ổn định và an toàn nên có thể họ sẽ lo lắng với những quyết định và hướng đi của bạn, hãy chia sẻ những điều khiến họ an tâm. Để nhận được một góc nhìn và lời khuyên công tâm nhất, Mentor hoặc những chuyên gia trong lĩnh vực đó sẽ là những người đưa ra sự giúp đỡ hữu ích cho bạn.

Cuối cùng, dù lựa chọn của bạn là phát triển chiều dọc hay ngang trong phát triển dọc ngang thì bắt tay hành động vẫn luôn yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của bạn. Mong rằng bài viết trên đã giúp bạn có được cái nhìn định hướng tốt hơn, và sẽ chọn được cho mình một lựa chọn đúng đắn.

Xem thêm: Để xây dựng sự nghiệp mơ ước, hãy chủ động!

— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam