Tự học là gì? Kỹ năng tự học và cách nâng cao hiệu quả

Tuy đã được tiếp cận những kiến thức thông qua giảng dạy ở trường lớp nhưng chúng ta vẫn thường được khuyên nên xây dựng thói quen tự học. Đặc biệt, không chỉ riêng học sinh, sinh viên và ngay cả những người đi làm cũng cần trau dồi kỹ năng này. Vậy tự học là gì? Đem lại lợi ích như thế nào? Cùng bài viết sau đây làm sáng tỏ nhé!

Tự học là gì?

Tự học là quá trình chủ động học tập và tiếp thu kiến thức mà không có sự hướng dẫn hay chỉ bảo từ người khác. Trong quá trình này, bạn cần chủ động nghiên cứu, suy luận, tư duy để nắm bắt nội dung. Điều này giúp bạn kiểm soát quá trình tiếp thu kiến thức của mình, bao gồm việc lựa chọn thời gian học, khối lượng kiến thức cần tiếp nhận và phương pháp học tập phù hợp.

Quá trình tự học có thể diễn ra bằng nhiều hình thức khác nhau như đọc sách, tham gia khóa học trực tuyến, thực hiện dự án cá nhân, thảo luận trên diễn đàn học tập,… Đặc biệt trong thời đại Internet phát triển, việc tự học càng diễn ra đơn giản, thuận tiện hơn với lượng tài liệu khổng lồ. Qua đây, bạn sẽ có nhiều cơ hội trau dồi kiến thức, kỹ năng cho bản thân để thích nghi với những thay đổi của xã hội.

Tự học là tự tìm tòi, nghiên cứu mà không cần ai giúp đỡ

Tự học có quan trọng không?

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, tự học đã trở thành một kỹ năng thiết yếu và mở rộng hơn rất nhiều so với tự học truyền thống. Tự học không chỉ giới hạn trong việc tự nghiên cứu mà còn bao gồm việc học với sự hỗ trợ “gián tiếp” từ các nguồn trực tuyến. Ví dụ, học online hiện đang rất phổ biến:

• Học qua nhóm trực tuyến: Khi tham gia các nhóm học tập hoặc chia sẻ kinh nghiệm trên Facebook, bạn có thể hỏi hoặc trả lời câu hỏi thông qua bình luận. Dù không có sự trao đổi trực tiếp ngay lập tức, bạn vẫn nhận được phản hồi từ cộng đồng, giúp nâng cao hiểu biết cá nhân.
• Học qua video trên YouTube: Đây là một hình thức tự học mà bạn có sự hướng dẫn gián tiếp từ người khác. Khi bạn theo dõi một chương trình học có sẵn trực tuyến, dù không có sự tương tác trực tiếp, bạn vẫn cần chủ động tìm hiểu và áp dụng kiến thức.

Biểu hiện của tự học là gì?

Biểu hiện của kỹ năng tự học thể hiện rõ qua một số đặc điểm sau, phản ánh khả năng và thái độ chủ động trong học tập và phát triển bản thân:

• Chủ động tìm kiếm kiến thức: Cá nhân không chờ đợi người khác chỉ bảo, mà tự mình khám phá các nguồn tài liệu như sách, khóa học trực tuyến, bài giảng và các tài nguyên học tập khác để mở rộng hiểu biết.
• Xác định mục tiêu học tập rõ ràng: Đặt ra các mục tiêu cụ thể, có thể đo lường có thời hạn, giúp định hướng và duy trì sự tập trung trong quá trình học tập.
• Lập kế hoạch và tổ chức thời gian hợp lý: Tự lên kế hoạch học tập và quản lý thời gian hiệu quả, biết cách phân bổ nguồn lực để hoàn thành các mục tiêu đã đề ra.
• Áp dụng các phương pháp học tập hiệu quả: Sử dụng đa dạng các phương pháp như làm bài tập, thảo luận nhóm, học qua dự án thực tế, sơ đồ tư duy, các cách học sáng tạo khác nhằm nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức.
• Tham gia vào cộng đồng học tập: Chủ động tham gia vào các nhóm, diễn đàn hoặc cộng đồng trực tuyến để giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và mở rộng mạng lưới học tập.
• Tự đánh giá và phản hồi: Biết cách tự kiểm tra tiến trình và đánh giá khách quan kết quả học tập của mình, từ đó điều chỉnh phương pháp để nâng cao hiệu quả.
• Duy trì động lực và kỷ luật cá nhân: Khả năng duy trì sự nhiệt huyết và kỷ luật, vượt qua những khó khăn như sự lười biếng, phân tâm hay các rào cản khác trong quá trình tự học.
• Sẵn sàng thích nghi và học hỏi từ thất bại: Xem thất bại là cơ hội để rút kinh nghiệm, không ngại thử nghiệm các phương pháp mới và linh hoạt thích ứng với những thay đổi trong môi trường học tập.

Biểu hiện của tự học là gì?

Những lợi ích của việc tự học mang lại

Sau khi đã tìm hiểu tự học là gì, hẳn bạn sẽ quan tâm đến những lợi ích mà kỹ năng này mang lại. Dưới đây là những hiệu quả tích cực khi bạn duy trì thói quen tự học thường xuyên:

Nâng cao kiến thức, kỹ năng

Kiến thức lý thuyết học được ở sách vở, trường lớp là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thể áp dụng được trong thực tế cuộc sống. Lúc này, kiến thức có được nhờ tự học sẽ là chiếc “phao cứu sinh” để bạn giải quyết vấn đề. Cụ thể qua việc tự học, bạn sẽ cập nhật được những kiến thức, xu hướng mới để đối phó với tình huống một cách hiệu quả.

Chủ động về thời gian

Khi học thêm ở trung tâm hay nhờ người khác chỉ dẫn, bạn sẽ phụ thuộc khá nhiều vào giờ giấc của họ. Thay vì vậy, bạn hoàn toàn có thể tự chủ thời gian nếu tự học, cụ thể là được phép lựa chọn khung giờ mà mình rảnh rỗi hay có thể tập trung cao độ nhất. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ quyết định được mỗi lần tự học kéo dài bao lâu và diễn ra bao nhiêu buổi trong tuần.

Tăng hiệu suất công việc

Khi trang bị cho mình lượng kiến thức đủ lớn nhờ tự học, hiệu suất công việc của bạn cũng sẽ tăng lên. Lúc này, bạn sẽ dễ dàng giải quyết vấn đề bằng cách đưa ra giải pháp tối ưu nhất thay vì giải quyết theo tư duy lối mòn.

Nâng cao hiệu suất làm việc khi đã tích lũy nhiều kiến thức trong quá trình tự học

Khám phá tiềm năng bản thân

Trong quá trình tự học, bạn sẽ tìm ra những giới hạn của mình so với trước kia. Bởi lẽ mọi thứ bạn tìm hiểu lúc này đều là chủ động và được học hỏi trong tâm thế thoải mái nhất. Có như vậy, vô số những sáng kiến hay ho sẽ nảy sinh trong đầu bạn mà bạn cũng không thể ngờ đến!

Lợi ích của tự học trong việc xây dựng hồ sơ cá nhân

Việc tự học và tự trau dồi các kỹ năng khác, học thêm một chuyên ngành để lấy chứng chỉ, là điểm cộng lớn cho hồ sơ cá nhân của bạn. Nỗ lực này sẽ tạo ấn tượng tích cực với nhà tuyển dụng qua CV, cho thấy tinh thần cầu tiến và khả năng tự phát triển của bạn.

Ưu và nhược điểm của kỹ năng tự học

Kỹ năng tự học đem đến cho bạn những ưu điểm tuyệt vời sau:

• Tự chủ và linh hoạt: Bạn sẽ chủ động trong việc lựa chọn thời gian, địa điểm cũng như tốc độ học tập theo ý muốn.
• Tập trung tìm hiểu sâu hơn: Bạn có thể tập trung toàn lực vào chủ đề mình quan tâm và nghiên cứu sâu hơn mà không bị chi phối bởi bất cứ ai khác.
• Rèn luyện thói quen tự học suốt đời: Khi đã hình thành được thói quen tự lập, bạn sẽ nắm bắt được kiến thức một cách nhanh chóng và hình thành kỹ năng tự học suốt đời.

Song, quá trình thực hiện phương pháp tự học vẫn còn tồn tại một số nhược điểm sau:

• Thiếu tương tác xã hội: Việc tự học sẽ khiến bạn ít tương tác và giao tiếp với những thành viên khác trong quá trình học tập.
• Khó kiểm tra, đánh giá: Trong quá trình tự học, bạn sẽ khó đánh giá được năng lực và mức độ nắm bắt của mình.
• Thiếu sự hỗ trợ: Khi đã lựa chọn tự học đồng nghĩa với việc bạn sẽ không nhận được sự hỗ trợ, phản hồi trực tiếp từ bất cứ ai.

Cách nâng cao hiệu quả của việc tự học

Để nâng cao hiệu quả của việc tự học, dưới đây là 5 cách tự học hiệu quả mà bạn nên tham khảo:

Lập kế hoạch và xác định mục tiêu

Khi đã đi làm, quỹ thời gian của bạn trở nên hạn chế, nên việc học cần hướng đến mục tiêu cụ thể và hữu ích cho công việc. Hãy xác định rõ ràng rằng việc tự học sẽ mang lại giá trị gì cho sự nghiệp của bạn. Điều này giúp bạn biết cần làm gì để đạt được mục tiêu, tránh tình trạng học lan man gây lãng phí thời gian, công sức và thậm chí là tiền bạc.

Biết chọn lọc tài liệu

Trong quá trình tự học, nếu bạn biết cách chọn lọc tài liệu sẽ tận dụng được rất nhiều thời gian. Một số nguồn tài liệu mà bạn có thể tham khảo gồm:

• Giáo trình: Sách chính thống do những tác giả uy tín biên soạn.
• Tài liệu trực tuyến: Gồm kho tàng khổng lồ các tài nguyên mà bạn có thể tra cứu chỉ với một vài thao tác.
• Học hỏi từ những người xung quanh: Thầy cô hay bạn bè cũng có thể là nguồn tri thức mới mẻ mà bạn có thể học hỏi, đúc kết.

Ứng dụng lý thuyết vào thực tế

Để cải thiện khả năng tự học, việc ứng dụng lý thuyết vào thực tế là vô cùng cần thiết. Bởi lẽ trong quá trình vận dụng, bạn sẽ dễ dàng ghi nhớ và thấu hiểu bản chất hơn. Từ đó, bạn có thể yên tâm tiếp thu thêm những kiến thức mới.

Tìm kiếm các đánh giá và phản hồi

Trong quá trình tự học, bạn có thể chủ động tìm kiếm phản hồi từ bạn bè, gia đình, đồng nghiệp hoặc các nguồn khác sẵn có. Những ý kiến này giúp bạn nhận diện sai lầm, đưa ra chiến lược cải thiện phù hợp cho những bước tiếp theo, nâng cao hiệu quả học tập và phát triển bản thân.

Biết cách ứng dụng những kiến thức đã học trong sách vở ra thực tế đời sống

Học cách ghi nhớ

Nếu sau khi học xong, mọi kiến thức không được ghi nhớ trong đầu thì xem như công sức bỏ ra vô nghĩa. Do đó, bạn không thể bỏ qua những phương pháp ghi nhớ hiệu quả sau đây:

• Rèn luyện kỹ năng xác định mục tiêu: Lên mục tiêu rõ ràng chẳng hạn như học bao nhiêu bài, cần ghi nhớ những gì,… rồi lập kế hoạch hoàn thành nó.
• Thống kê kiến thức: Liệt kê rõ những bài học nào đã học xong và cần ghi nhớ để định hình nhanh chóng mục tiêu.
• Chia nhỏ kiến thức để ôn tập hiệu quả: Thay vì nhồi nhét kiến thức khiến bạn quá tải, hãy học cách chia nhỏ để ghi nhớ tốt hơn.
• Lập kế hoạch thời gian: Phân bổ thời gian học tập và ôn tập hợp lý để không lãng phí thời gian.

Rèn luyện ý thức tự giác

Ý thức tự giác xuất phát từ sự tự nguyện của người học. Với ý thức tự giác, bạn sẽ dễ dàng tập trung hơn, hình thành thói quen tích cực trong tư duy và phát triển sự chủ động trong học tập. 

Rèn luyện và củng cố kiến thức liên tục

Tránh học nhanh chóng và hời hợt, vì điều này có thể khiến kiến thức dễ bị lãng quên và làm suy yếu khả năng tự học. Dù có thể hiểu ngay lập tức, để ghi nhớ lâu dài và hiểu sâu kiến thức đòi hỏi thời gian và sự củng cố liên tục. 

Nếu không duy trì quá trình củng cố kiến thức, các lỗ hổng trong kiến thức sẽ xuất hiện và ảnh hưởng đến việc học những kiến thức mới.

Những lưu ý khi tự học với người đi làm

Dù bạn là người đã đi làm hay vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường, đừng bỏ qua những lưu ý sau đây để tự học hiệu quả:

• Tính chủ động.
• Ghi chép kiến thức cẩn thận.
• Điều chỉnh cách tự học sao cho phù hợp với bản thân.
• Có tính kỷ luật, sáng tạo và kiên nhẫn.
• Trang bị những kỹ năng cần thiết như lập kế hoạch, cách ghi nhớ thông tin, tìm kiếm thông tin, phân tích thông tin, tin học,…

Bài viết đã làm rõ về kỹ năng tự học là gì cũng như bật mí những phương pháp để tự học hiệu quả. Hy vọng qua những thông tin vừa được chia sẻ, bạn sẽ hình thành được thói quen tự học và phát triển bản thân trong công việc cũng như trong cuộc sống!

Xem thêm các bài viết chia sẻ sau:

• Visual là gì? Khám phá tầm quan trọng của yếu tố hình ảnh trong truyền thông
• Mindset là gì? Tìm hiểu về cách tư duy và ảnh hưởng của nó đến thành công
• Lạc quan là gì? Ý nghĩa của sự lạc quan trong cuộc sống và công việc
• Năng lực là gì? Định nghĩa và các loại năng lực cần thiết trong môi trường làm việc
• Critical thinking là gì? Tư duy phản biện và cách phát triển kỹ năng này
• Tự tin là gì? Khám phá sức mạnh của sự tự tin trong cuộc sống
• Manifest là gì? Giải thích về khái niệm và cách thức thực hiện mong muốn của bạn
• Bonus là gì? Hiểu về các loại thưởng và ý nghĩa của chúng trong công việc
• Interpersonal skills là gì? Kỹ năng giao tiếp và ảnh hưởng của chúng đến sự thành công
• Tư duy logic là gì? Tìm hiểu về tư duy logic và cách áp dụng trong giải quyết vấn đề

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam