Tuy nhiên, không phải lúc nào quyền lực cũng được sử dụng một cách đúng đắn và công bằng. Thực tế cho thấy, nhiều nhân viên phải đối mặt với tình trạng lạm quyền chốn công sở, bị ép buộc làm những công việc ngoài trách nhiệm, thậm chí bị kiểm soát quá mức hay bị đối xử không công bằng.
Những hành vi lạm quyền này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, thể chất mà còn làm suy giảm khả năng phát triển sự nghiệp của nạn nhân. Vì vậy, nhận biết và hiểu rõ cách đối phó khi trở thành nạn nhân của “lạm quyền chốn công sở” là điều cần thiết để bảo vệ bản thân trong môi trường làm việc hiện đại.
Làm sao để nhận biết bản thân là nạn nhân của lạm quyền chốn công sở
Nhận diện những dấu hiệu trên không chỉ giúp mỗi người ý thức rõ về tình trạng mà mình có thể đang gặp phải, mà còn là bước đầu để bảo vệ bản thân khỏi những hành vi lạm quyền trong công sở. Dưới đây là phần chi tiết cho các dấu hiệu nhận:
Sự ép buộc hoặc hạ thấp
Đây là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của việc lạm quyền. Một số cấp trên lợi dụng quyền lực để ép buộc nhân viên thực hiện những nhiệm vụ quá sức hoặc không nằm trong trách nhiệm chính của họ. Ví dụ, một nhân viên có thể bị giao những công việc không phù hợp với chuyên môn, hoặc bị yêu cầu làm ngoài giờ mà không có sự thoả thuận hay đền bù xứng đáng.
Ngoài ra, những lời nhận xét hoặc phê bình mang tính hạ thấp giá trị, công kích cá nhân, thay vì góp ý xây dựng, cũng là dấu hiệu của việc sử dụng quyền lực không phù hợp.
Sự kiểm soát quá mức
Mặc dù việc giám sát và đánh giá nhân viên là điều bình thường trong công việc, nhưng khi sự kiểm soát trở nên quá chặt chẽ, nó có thể tạo ra áp lực lớn và làm mất đi sự tự chủ của nhân viên. Những người lạm quyền có xu hướng theo dõi từng chi tiết nhỏ, yêu cầu nhân viên phải cập nhật tiến độ liên tục, hoặc can thiệp quá sâu vào quy trình làm việc mà không tin tưởng vào năng lực của nhân viên.
Hành vi này không chỉ làm giảm tinh thần mà còn khiến nhân viên cảm thấy ngột ngạt, thiếu không gian để sáng tạo và phát huy năng lực.
Hành vi đe dọa hoặc xúc phạm
Một trong những hình thức lạm quyền nghiêm trọng là việc sử dụng ngôn ngữ thô lỗ, xúc phạm, thậm chí đe dọa nhân viên. Những lời nói hoặc cử chỉ mang tính bạo lực tinh thần, như đe dọa về hậu quả nếu không hoàn thành công việc, hoặc xúc phạm cá nhân, không chỉ tạo cảm giác bất an mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của nhân viên.
Lạm quyền dưới hình thức đe dọa và xúc phạm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, làm tổn thương lòng tự trọng và giảm tinh thần làm việc.
Thiên vị và phân biệt đối xử
Thiên vị là một trong những dấu hiệu lạm quyền tinh tế nhưng lại gây tác động lớn đến bầu không khí công sở. Khi cấp trên thiên vị một số nhân viên, luôn ưu ái cho họ trong các nhiệm vụ, cơ hội thăng tiến hoặc khen thưởng, điều này tạo ra sự bất công cho những người còn lại.
Ngoài ra, nếu có sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính, tuổi tác, dân tộc, hoặc các yếu tố cá nhân khác, điều này không chỉ tạo ra môi trường làm việc độc hại mà còn vi phạm các nguyên tắc công bằng trong công việc.
Nên làm gì nếu là nạn nhân của hành động lạm quyền
Dưới đây là phần chi tiết cho cách đối phó khi trở thành nạn nhân của lạm quyền chốn công sở với các bước cụ thể để bảo vệ và duy trì sự tự tin trong công việc:
Nhận diện rõ ràng tình huống và đánh giá vấn đề
Khi nhận thấy những dấu hiệu của lạm quyền, điều đầu tiên bạn cần làm là tự đánh giá lại tình huống một cách khách quan. Hãy xác định xem những hành vi của cấp trên hoặc đồng nghiệp có phải là lạm dụng quyền lực hay không, đồng thời loại bỏ suy nghĩ tự trách móc bản thân. Đôi khi, nạn nhân của lạm quyền có thể cho rằng vấn đề bắt nguồn từ chính mình, nhưng đây là suy nghĩ sai lệch, khiến bạn dễ mất tự tin và càng khó khăn hơn trong việc đối phó.
Trao đổi trực tiếp với người có hành vi lạm quyền
Sau khi xác định rõ vấn đề, hãy tìm cơ hội để trao đổi trực tiếp với người có hành vi lạm quyền. Lưu ý, việc này nên được thực hiện khi bạn cảm thấy có thể kiểm soát cảm xúc và duy trì sự bình tĩnh. Hãy sử dụng ngôn từ lịch sự và cụ thể, tập trung vào cảm nhận của bản thân thay vì chỉ trích đối phương.
Ví dụ, bạn có thể nói: “Tôi cảm thấy áp lực khi được giao quá nhiều việc ngoài nhiệm vụ chính.” Việc trao đổi thẳng thắn không chỉ giúp giải tỏa căng thẳng mà còn là cách để người kia nhận ra hành vi của mình ảnh hưởng đến bạn ra sao.
Tìm sự hỗ trợ từ bộ phận nhân sự hoặc người quản lý cấp cao
Nếu trao đổi trực tiếp không mang lại hiệu quả, bạn có thể tìm đến bộ phận nhân sự hoặc người quản lý cấp cao hơn để được tư vấn và hỗ trợ. Bộ phận nhân sự có trách nhiệm đảm bảo môi trường làm việc công bằng, lành mạnh, và việc báo cáo hành vi lạm quyền là cần thiết để duy trì văn hóa doanh nghiệp tích cực.
Trước khi liên hệ, hãy chuẩn bị các bằng chứng như email, tin nhắn, hoặc ghi chép cá nhân về các tình huống lạm quyền đã xảy ra để tăng tính thuyết phục cho lời trình bày của bạn.
Xây dựng và duy trì mạng lưới hỗ trợ
Khi gặp vấn đề trong công việc, mạng lưới hỗ trợ từ đồng nghiệp, bạn bè, hoặc gia đình là vô cùng quan trọng. Hãy chia sẻ những khó khăn và cảm xúc của mình với những người đáng tin cậy để giảm bớt áp lực.
Họ có thể giúp bạn nhìn nhận tình huống một cách khách quan hơn hoặc đưa ra lời khuyên bổ ích về cách đối phó. Ngoài ra, việc có đồng nghiệp hoặc bạn bè ủng hộ cũng giúp bạn duy trì tinh thần và cảm giác an toàn khi làm việc.
Duy trì sức khỏe tinh thần và chăm sóc bản thân
Cuối cùng, đừng quên chăm sóc sức khỏe tinh thần của bản thân. Những tình huống lạm quyền có thể ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý, vì vậy, hãy dành thời gian nghỉ ngơi và tập trung vào các hoạt động giúp giảm căng thẳng, như thiền định, tập thể dục, hoặc theo đuổi sở thích cá nhân.
Đặt ra các ranh giới cho công việc và cuộc sống cá nhân cũng giúp bạn tránh khỏi sự kiệt quệ về mặt tinh thần. Đôi khi, có thể cần đến sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý để xử lý các vấn đề sâu sắc hơn, đặc biệt nếu tình trạng lạm quyền kéo dài và gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của bạn.
Nhận diện và đối phó với tình trạng lạm quyền chốn công sở là một quá trình cần sự kiên nhẫn, bản lĩnh, và sự hỗ trợ từ những người đáng tin cậy. Thông qua những bước trên, bạn có thể bảo vệ bản thân và xây dựng được một môi trường làm việc lành mạnh hơn, đồng thời củng cố sự tự tin và tinh thần trong công việc.
Xem thêm: Khi các cung hoàng đạo đối mặt với chuyện “không có thưởng tết”?
— HR Insider—
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
