“Anh ấy rất dễ nổi đoá”.
“Tôi là một con người tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết”.
Ai cũng tự gán bản thân với 1 giá trị cảm xúc nhất định.
Cảm xúc được gắn kết trong bộ não của chúng ta và tự động được kích hoạt bởi các sự kiện. Nhưng sau nhiều thập kỷ nghiên cứu tại Đại học Northeastern, chuyên gia thần kinh học Lisa Feldman Barrett đã đi đến một kết luận rằng: “Việc quan trọng nhất nơi bộ não của bạn không phải là suy nghĩ hay cảm thụ cảm xúc mà chính là nghỉ ngơi, không nghĩ về bất cứ điều gì cả, đồng thời cũng giúp cho cơ thể của bạn luôn tràn đầy sức sống.” Vậy bộ não của bạn đã làm được điều đó như thế nào?
Cách thức hoạt động của não để gia tăng sức mạnh cảm xúc
Giống như một thầy bói, bộ não của bạn liên tục dự đoán. Dự đoán của nó cuối cùng trở thành cảm xúc mà bạn trải nghiệm và những biểu hiện mà bạn cảm nhận được ở người khác.
Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm cho sức khỏe cảm xúc của mình là tăng cường các khái niệm về cảm xúc. Giả sử bạn chỉ biết hai khái niệm cảm xúc: Cảm giác tích cực và cảm giác tiêu cực. Bất cứ khi nào bạn trải qua cảm xúc hoặc cảm nhận cảm xúc của người khác, bạn chỉ nhìn được bằng 1 đôi mắt vô cùng tổng quan, và có phần chủ quan nữa. Nhưng nếu bạn có thể phân biệt các ý nghĩa tốt hơn trong phạm vi của “tích cực” như vui vẻ, hài lòng, hồi hộp, thoải mái, vui vẻ, hy vọng, truyền cảm hứng, kiêu hãnh, đáng yêu, hạnh phúc, hạnh phúc … Hoặc ngược lại, hơn năm mươi sắc thái của tiêu cực như cẩn trọng, cay cú, gắt gỏng, hối hận, ảm đạm, chết chóc, khó chịu, sợ hãi, bực bội, sợ hãi, ghen tị, u uất, u sầu… Bộ não của bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn để dự đoán, phân loại và nhận biết cảm xúc, cung cấp cho bạn các công cụ để đáp ứng linh hoạt và hữu ích hơn. Bạn có thể dự đoán và phân loại cảm giác của bạn hiệu quả hơn và phù hợp hơn với hành động của bạn với môi trường xung quanh.
Những thứ được mô tả ở trên là độ chi tiết cảm xúc, hiện tượng mà một số người xây dựng những trải nghiệm cảm xúc chi tiết hơn những người khác. Những người tạo ra trải nghiệm chi tiết cao thường là các chuyên gia về cảm xúc: họ đưa ra dự đoán và xây dựng các trường hợp cảm xúc được điều chỉnh phù hợp để phù hợp với từng tình huống cụ thể. Vì vậy, chìa khóa cho trí tuệ cảm xúc thực sự là đạt được các khái niệm cảm xúc mới và trau dồi những cái hiện có của bạn.
Tự mở rộng trí thông minh cảm xúc
Có lẽ cách dễ nhất để mở rộng những khái niệm cảm xúc chính là thông qua việc nâng cao vốn từ vựng. Bạn có thể không bao giờ nghĩ về việc học từ ngữ như một con đường dẫn đến sức khỏe cảm xúc lớn hơn, nhưng nó đi theo trực tiếp từ khoa học thần kinh xây dựng. Từ ngữ gieo mầm các khái niệm của bạn, các khái niệm thúc đẩy dự đoán của bạn, dự đoán điều chỉnh ngân sách cơ thể của bạn (đó là cách não bạn dự đoán và đáp ứng nhu cầu năng lượng cơ thể của bạn).
Những người biểu hiện độ chi tiết cảm xúc cao hơn đi đến bác sĩ ít thường xuyên hơn, sử dụng thuốc ít thường xuyên hơn và dành ít ngày hơn để nhập viện vì bệnh tật.
Vì vậy, học càng nhiều từ mới càng tốt. Đọc thêm những quyển sách mới, hoặc nghe nội dung âm thanh kích thích tư duy như Đài phát thanh công cộng quốc gia. Đừng chỉ dừng ở mỗi khái niệm “hạnh phúc”, hãy tìm kiếm và sử dụng những từ cụ thể hơn như tình yêu, niềm vui và cảm hứng. Cảm nhận về sự khác biệt giữa tình trạng nản lòng và bị từ chối, đối nghịch với nỗi buồn chung chung. đừng giới hạn bản thân trong các từ trong ngôn ngữ thời trung học của bạn. Chọn một ngôn ngữ khác và tìm kiếm các khái niệm mà ngôn ngữ của bạn không có từ nào, như cảm xúc của người Hà Lan về sự gắn kết – gezellig, hay cảm giác của Hy Lạp về cảm giác tội lỗi lớn – enohi. Mỗi từ là một lời mời khác để xây dựng trải nghiệm của bạn theo những cách mới.
Một cách hiệu quả khác để làm chủ cảm xúc của bạn là phân loại các cảm giác của bạn. Bất cứ khi nào bạn cảm thấy khổ sở, đó là vì bạn đang trải qua một hiệu ứng khó chịu tác động bởi môi trường xung quanh. Bộ não của bạn sẽ cố gắng dự đoán nguyên nhân cho những cảm giác đó, và bạn càng biết nhiều khái niệm và bạn có thể xây dựng càng nhiều trường hợp, bạn càng có thể phân loại hiệu quả hơn để quản lý cảm xúc và điều chỉnh hành vi của mình. Ví dụ, nếu bạn chuẩn bị tham gia một cuộc phỏng vấn xin việc và cảm thấy tim mình đập thình thịch, bạn có thể phân loại cảm giác của mình là lo lắng có hại và tìm ra những giải pháp phù hợp để cân bằng lại năng lượng tích cực của mình.
Việc làm này thực chất lại vô cùng hiệu quả và thiết thực. Những người phân loại sự lo lắng là sự phấn khích cho thấy hiệu quả tích cực, với hiệu suất tốt hơn và ít triệu chứng lo âu kinh điển hơn khi nói trước công chúng và khi hát karaoke. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các sinh viên toán sửa chữa tại các trường cao đẳng cộng đồng có thể cải thiện điểm thi và điểm cuối khóa của họ thông qua việc phân loại cảm xúc hiệu quả.
Bất cứ khi nào bạn cảm thấy rằng bạn đau khổ hoặc một điều gì không vui đã xảy ra với bạn, hãy tự hỏi mình một số câu hỏi. Bạn có thực sự gặp nguy hiểm? Hay đấy chỉ là cho bản thân mình tưởng tượng ra? Việc xác định đúng câu trả lời cho mình sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua những rối loạn cảm xúc và dễ dàng kiểm soát được cán cân “vui/buồn” của mình, mọi lúc mọi nơi.
Bằng cách đưa ra các khái niệm cảm xúc của riêng bạn, bạn sẽ được điều chỉnh tốt hơn để đối phó với các hoàn cảnh khác nhau và có khả năng đồng cảm hơn với người khác.
Tựu chung, bạn sẽ trở thành bá chủ cảm xúc khi nắm rõ những điều dưới đây:
- Cố gắng phát minh ra các khái niệm cảm xúc của riêng bạn, sử dụng sức mạnh của bạn về thực tế xã hội và sự kết hợp khái niệm của bản thân.
- Tự đặt mình vào vị trí của người khác để cảm nhận và thấu hiểu
- Một người thông minh về cảm xúc không chỉ có rất nhiều khái niệm mà còn biết nên dùng cái nào và khi nào.
–HR Insider / Theo Ideas.ted.com–
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
