Tiêu chuẩn kép là gì? Phương pháp loại bỏ tiêu chuẩn kép tại nơi làm việc

Tiêu chuẩn kép là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người gặp phải trong môi trường làm việc hiện đại. Tiêu chuẩn kép ám chỉ việc áp dụng các tiêu chuẩn khác nhau cho những tình huống tương tự, thường dẫn đến sự bất công và phân biệt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguồn gốc, sự xuất hiện của tiêu chuẩn kép trong môi trường làm việc và cách loại bỏ chúng để xây dựng một môi trường làm việc công bằng hơn.

Tiêu chuẩn kép là gì?

Tiêu chuẩn kép có thể được hiểu đơn giản là việc cùng một hành động hoặc sự việc nhưng được đánh giá theo nhiều cách khác nhau, phụ thuộc vào lợi ích và mục đích cá nhân. Thông thường, tiêu chuẩn kép được sử dụng để biện minh hoặc hợp lý hóa hành động của bản thân, áp đặt tiêu chuẩn lên người khác.

Tiêu chuẩn kép là gì?

Ví dụ cụ thể như sau: Một công việc được đánh giá là hoàn hảo khi được thực hiện bởi một người, nhưng lại bị coi là không chấp nhận được khi do người khác làm. Điều này vi phạm nguyên tắc công bằng khi những người có trách nhiệm khác nhau lại phải thực hiện cùng một nhiệm vụ.

Hiểu một cách thẳng thắn, tiêu chuẩn kép là một cách nói lịch sự để chỉ ra sự hai mặt, thực dụng và không công bằng của một hành động. Một số người cho rằng tiêu chuẩn kép vi phạm các nguyên tắc về công bằng, xem nó như một dạng thành kiến không bình đẳng và không tự do.

Nguồn gốc của tiêu chuẩn kép (Double Standard)

Tiêu chuẩn kép, hay Double standard trong tiếng Anh là một cụm từ đã xuất hiện từ thế kỷ XVIII, nhằm mô tả sự bất công trong việc đối xử với phụ nữ.

Năm 1775, Thomas Paine – Triết gia và nhà hoạt động xã hội đã sử dụng cụm từ “tiêu chuẩn kép” trong một bài viết về phụ nữ được đăng trên Tạp chí Pennsylvania. Đến năm 1930, thuật ngữ này trở nên phổ biến hơn tại Mỹ, đặc biệt trong các cuộc thảo luận về bất bình đẳng giới tính. Ở Việt Nam, “tiêu chuẩn kép” thường được sử dụng để chỉ sự phân biệt trong việc xử lý các vấn đề cụ thể.

Tiêu chuẩn kép trong môi trường làm việc là gì?

Tiêu chuẩn kép trong môi trường làm việc là gì?

Tiêu chuẩn kép ám chỉ tình huống trong đó có hai bộ quy tắc, nguyên tắc hoặc kỳ vọng khác nhau được áp dụng cho hai nhóm người, dù họ thực hiện cùng một công việc hoặc tương tự nhau. Những yếu tố dẫn đến điều này có thể bao gồm giới tính, chủng tộc, dân tộc, tuổi tác, đặc điểm cá nhân,… Trong trường hợp này, mọi người phải tuân theo các tiêu chuẩn khác nhau dựa trên danh tính của họ thay vì hiệu suất công việc, gây ra sự bất công và phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

Một số ví dụ điển hình về tiêu chuẩn kép tại nơi làm việc bao gồm:

• Đàn ông thường được khen ngợi vì sự quyết đoán và tự tin, trong khi phụ nữ có thể bị chỉ trích vì những hành vi tương tự, bị gắn mác là hách dịch hoặc hung hăng.
• Nhân viên lớn tuổi có thể bị coi là kém năng lực hơn và ít có cơ hội thăng tiến hơn so với các đồng nghiệp trẻ, dù họ có kinh nghiệm tương đương hoặc nhiều hơn.
• Phụ nữ thường phải ăn mặc chuyên nghiệp khi đi làm, trong khi đàn ông có thể ăn mặc giản dị hơn và ít bị đánh giá về ngoại hình.
• Những nhân viên đã làm cha, làm mẹ thường bị cho là ít tận tâm với công việc hơn, trong khi những người không có trách nhiệm này lại được coi là tận tâm và đáng tin cậy hơn.

Nguyên nhân khiến tiêu chuẩn kép trở nên phổ biến

Có nhiều nguyên nhân sâu xa khiến tình trạng này trở nên phổ biến. Sự thiên lệch trong ra quyết định của cấp trên, đặc biệt là khi dựa trên cảm tính hoặc mối quan hệ cá nhân, là một trong những nguyên nhân chính. Bên cạnh đó, thiếu minh bạch trong quy trình đánh giá hiệu suất cũng tạo điều kiện cho tiêu chuẩn kép phát triển. Các tiêu chí đánh giá không rõ ràng và quy trình đánh giá thiếu công khai khiến nhân viên cảm thấy bất công và không được đối xử công bằng.

Ngoài ra, các yếu tố cá nhân như thành kiến giới tính, tuổi tác, xuất thân… cũng góp phần không nhỏ vào việc tạo ra tiêu chuẩn kép. Hậu quả của tiêu chuẩn kép là rất nghiêm trọng, nó không chỉ làm giảm tinh thần làm việc của nhân viên mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cả doanh nghiệp.

Khám phá thêm những bài viết đặc sắc khác cùng VietnamWorks như: “kỹ năng giao tiếp”, “kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả”, và một số mẹo vặt cuộc sống mà bạn có thể chưa biết. Bên cạnh đó, đừng bỏ lỡ những chủ đề hấp dẫn về cách tránh kiệt sức vì công việc và làm gì khi chán nản công việc hiện tại.

Tính hai mặt của tiêu chuẩn kép

Tiêu chuẩn kép xuất hiện khi con người thiếu nền tảng quy chiếu chuẩn mực và khả năng tư duy logic. Tính hai mặt của tiêu chuẩn kép thường rõ ràng nhất qua cách nó được thể hiện. Một số hành động có thể được ca ngợi là tuyệt vời và hoàn hảo khi do một nhóm người thực hiện, nhưng cùng hành động đó lại có thể bị xem là không thể chấp nhận và cấm kỵ nếu do nhóm khác thực hiện. Điều này vi phạm các nguyên tắc về sự công bằng khi yêu cầu những người khác nhau thực hiện cùng một nhiệm vụ với mức độ trách nhiệm khác nhau.

Tiêu chuẩn kép làm sai lệch nguyên tắc bình đẳng bằng cách áp đặt một tiêu chuẩn thiên vị lên một sự vật hay sự việc. Tư duy này có thể xuất hiện dựa trên tầng lớp, địa vị xã hội, tôn giáo, chính trị, giới tính, tuổi tác,… dẫn đến xung đột và chia rẽ trong cuộc sống. Người áp dụng tiêu chuẩn kép có thể đi ngược lại các nguyên tắc của chính họ, khiến những người xung quanh nghi ngờ về mức độ chân thành của họ.

Tính hai mặt của tiêu chuẩn kép

Biện pháp loại bỏ tiêu chuẩn kép tại nơi làm việc

Làm thế nào để loại bỏ tiêu chuẩn kép tại nơi làm việc? Dưới đây là những giải pháp cụ thể từ HR Insider:

Vai trò của người lãnh đạo

Lãnh đạo có thể thực hiện nhiều biện pháp và quy trình để xây dựng một môi trường làm việc công bằng và hòa nhập, đảm bảo tất cả nhân viên được áp dụng các tiêu chuẩn giống nhau, có cơ hội bình đẳng để thành công và thăng tiến:

• Thiết lập số liệu hiệu suất rõ ràng: Đặt ra các tiêu chí khách quan để đánh giá hiệu suất của nhân viên, đảm bảo mọi người được đánh giá theo cùng một tiêu chuẩn.
• Thực hiện chính sách thúc đẩy sự công bằng: Xây dựng các chính sách và thủ tục nhằm thúc đẩy sự công bằng và bình đẳng, chẳng hạn như trả lương công bằng, cơ hội thăng tiến bình đẳng và các biện pháp chống phân biệt đối xử.
• Khuyến khích văn hóa lên tiếng: Tạo môi trường khuyến khích nhân viên lên tiếng khi gặp phải hoặc chứng kiến tiêu chuẩn kép. Cung cấp cơ chế báo cáo an toàn và bảo mật để đảm bảo mọi mối quan ngại được giải quyết kịp thời.
• Yêu cầu quản lý chịu trách nhiệm: Đảm bảo các quản lý thúc đẩy một nơi làm việc công bằng và hòa nhập, kết hợp các số liệu liên quan đến đa dạng và hòa nhập vào đánh giá hiệu suất của họ.
• Áp dụng hình thức khen thưởng: Khen thưởng những nhân viên xuất sắc và có thái độ làm việc tốt, khuyến khích các sáng kiến thúc đẩy đa dạng và hòa nhập tại nơi làm việc.

Làm sao để quản lý hiệu suất hiệu quả?

Vai trò của nhân viên

Nhân viên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự bình đẳng tại nơi làm việc:

• Tự giáo dục về sự đa dạng và hòa nhập: Nhân viên nên chủ động tìm hiểu về sự đa dạng và hòa nhập, nhận biết và giải quyết sự thiên vị, phân biệt đối xử tại nơi làm việc.
• Lên tiếng khi thấy tiêu chuẩn kép: Nhân viên cần lên tiếng khi chứng kiến tiêu chuẩn kép hoặc sự phân biệt đối xử, trình bày mối quan ngại với quản lý, bộ phận nhân sự hoặc qua kênh báo cáo ẩn danh.
• Hỗ trợ các sáng kiến về đa dạng và hòa nhập: Tham gia vào các nhóm nguồn lực dành cho nhân viên hoặc các chương trình cố vấn cho các nhóm ít được đại diện.
• Thúc đẩy môi trường làm việc hòa nhập: Tôn trọng và đánh giá cao sự khác biệt của đồng nghiệp, lên tiếng chống lại hành vi phân biệt đối xử để tạo ra văn hóa công bằng và tôn trọng.

Tiêu chuẩn kép là gì và cách loại bỏ nó tại nơi làm việc là những vấn đề quan trọng cần được giải quyết để xây dựng một môi trường làm việc công bằng và hiệu quả. Hiểu rõ về tiêu chuẩn kép, nguyên nhân và tính hai mặt của nó sẽ giúp các tổ chức, cá nhân nhận diện và loại bỏ các yếu tố phân biệt. Bằng cách thực hiện các biện pháp phù hợp, chúng ta có thể tạo ra một môi trường làm việc mà mọi người đều được đối xử công bằng và có cơ hội phát triển ngang bằng.

Xem thêm: Nguyên nhân, tác hại và cách để cân bằng cuộc sống và công việc cực đơn giản

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam