Tham vấn là gì?
Tham vấn là một khía cạnh của cuộc sống mà không phải ai cũng đã có cơ hội tìm hiểu hoặc trải nghiệm. Đây là một quá trình tương tác giữa một chuyên gia (gọi là tham vấn viên) và một người đang cần sự hỗ trợ (gọi là người tham vấn), nhằm mục đích giải quyết vấn đề, nâng cao kỹ năng hoặc khám phá tiềm năng của người tham vấn. tham vấn viên có thể là một bác sĩ, giáo viên, luật sư, nhà tư vấn, hoặc bất kỳ ai có kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực cần được tham vấn.
Đây không chỉ là quá trình một chiều, mà thay vào đó, đây là một quá trình tương tác hai chiều, với sự hợp tác và tôn trọng giữa tham vấn viên và người tham vấn. tham vấn viên không chỉ cung cấp thông tin, lời khuyên hoặc giải pháp cho người tham vấn, mà còn lắng nghe, hiểu và khuyến khích họ tự tìm ra những giải pháp phù hợp nhất cho mình. người tham vấn không chỉ tiếp nhận thông tin, lời khuyên hoặc giải pháp từ tham vấn viên, mà còn chia sẻ, thảo luận và thực hiện những hành động cần thiết để đạt được mục tiêu của mình.
Tham vấn cũng không phải là một quá trình tự nhiên, mà tuân theo các nguyên tắc đạo đức và pháp lý. tham vấn viên phải tuân thủ quy định và tiêu chuẩn của ngành nghề và tổ chức mà họ thuộc về. Họ cũng phải đảm bảo tính bí mật, minh bạch và công bằng trong quá trình tham vấn. người tham vấn cũng cần tuân theo các điều khoản và điều kiện của dịch vụ tham vấn và tôn trọng quyền và trách nhiệm của tham vấn viên.
Ngoài ra, tham vấn cũng không phải là một quá trình đồng đều, mà thay vào đó, đó là một quá trình có tính chuyên biệt, phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của từng người tham vấn. tham vấn viên phải xác định nhu cầu, mong muốn và khả năng của người tham vấn để lựa chọn phương pháp và nội dung tham vấn phù hợp. người tham vấn cũng cần xác định mục tiêu, kỳ vọng và cam kết của họ để hợp tác hiệu quả với tham vấn viên.
Tham vấn cũng không phải là một quá trình vô nghĩa, mà thay vào đó, đó là một quá trình với mục tiêu rõ ràng, có kế hoạch và đánh giá kết quả. tham vấn viên và người tham vấn cần xác định các chỉ tiêu và tiêu chí để đánh giá sự tiến bộ và thành công của quá trình tham vấn. Họ cũng cần thực hiện các bước và hoạt động theo kế hoạch đã đề ra và đánh giá và phản hồi về quá trình và kết quả của tham vấn.
Xem thêm :
- Thao túng tâm lý là gì? Cách đối phó với hành vi thao túng tâm lý nơi công
sở - Hội chứng Burnout: Tình trạng dân công sở mắc phải nhưng ít nhận ra
- Năm của “Thiên nga đen” và những tác động không thể lường trước
Tham vấn và trị liệu tâm lý khác nhau như thế nào?
Phân biệt tham vấn và trị liệu tâm lý là điều quan trọng vì nhiều người thường nhầm lẫn hoặc sử dụng chúng không chính xác. Chúng ta sẽ thảo luận về sự khác biệt giữa hai khái niệm này dựa trên các tiêu chí sau: mục đích, đối tượng, phương pháp và thời gian.
Mục đích:
- Tham vấn nhằm giúp khách hàng giải quyết các vấn đề cuộc sống thông thường, cải thiện kỹ năng hoặc phát triển tiềm năng. Ví dụ, bạn có thể được tham vấn về sự nghiệp, học tập, tình yêu, gia đình hoặc sở thích cá nhân.
- Trị liệu tâm lý nhằm giúp khách hàng điều trị các rối loạn tâm lý, khôi phục chức năng hoặc phòng ngừa tái phát. Ví dụ, bạn có thể được trị liệu tâm lý nếu bạn bị trầm cảm, lo âu, ám ảnh hoặc tâm thần.
Đối tượng:
- Tham vấn dành cho bất kỳ ai có nhu cầu được hỗ trợ, hướng dẫn hoặc tư vấn trong các lĩnh vực cuộc sống. Bạn không cần phải có một vấn đề nghiêm trọng hoặc một chẩn đoán tâm lý để được tham vấn. Bạn chỉ cần có một mong muốn cải thiện hoặc phát triển bản thân.
- Trị liệu tâm lý dành cho những người đã được chẩn đoán hoặc nghi ngờ mắc các rối loạn tâm lý. Bạn cần có một bác sĩ hoặc một chuyên gia tâm lý để đánh giá và xác nhận tình trạng của bạn trước khi được trị liệu tâm lý.
Phương pháp:
- Tham vấn sử dụng các phương pháp giao tiếp, đối thoại, hỏi đáp, khuyến khích, gợi ý hoặc cung cấp thông tin. tham vấn viên là người bạn đồng hành, người cố vấn hoặc người hướng dẫn bạn trong quá trình tham vấn. tham vấn viên giúp bạn nhìn nhận và giải quyết các vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.
- Trị liệu tâm lý sử dụng các phương pháp khoa học, có cơ sở lý thuyết và thực nghiệm, như trị liệu hành vi, trị liệu nhận thức, trị liệu tâm trạng, trị liệu hệ thống gia đình và nhiều phương pháp khác. Trị liệu viên là người chuyên môn, người điều trị hoặc người can thiệp cho bạn trong quá trình trị liệu tâm lý. Trị liệu viên giúp bạn điều chỉnh và thay đổi các hành vi, suy nghĩ, cảm xúc hoặc mối quan hệ gây ra rối loạn tâm lý.
Thời gian:
- Tham vấn thường ngắn hạn, có thể từ vài lần đến vài tháng. Tham vấn có tính linh hoạt và tùy biến theo nhu cầu và tiến độ của bạn. Bạn có thể dừng hoặc tiếp tục tham vấn bất cứ lúc nào bạn muốn.
- Trị liệu tâm lý thường dài hạn, có thể từ vài tháng đến vài năm. Trị liệu tâm lý có tính hệ thống và kỷ luật theo kế hoạch và mục tiêu đã đề ra. Bạn cần tuân theo các hướng dẫn và lịch trình của trị liệu viên để đảm bảo hiệu quả của trị liệu tâm lý.
Lợi ích của tham vấn
Lợi ích của tham vấn tâm lý không chỉ dừng lại ở việc giúp bạn giải quyết các khó khăn hay xung đột trong cuộc sống, mà còn bao gồm một loạt những cải thiện đối với sức khỏe tinh thần, cảm xúc, hành vi và quan hệ xã hội của bạn. Dưới đây là một số lợi ích quan trọng của tham vấn tâm lý:
- Giúp giải quyết vấn đề: Tham vấn giúp bạn phát hiện và giải quyết các khó khăn trong công việc, học tập, gia đình hoặc cuộc sống cá nhân. Nó giúp bạn nhận biết nguyên nhân và tìm ra giải pháp cho những thách thức mà bạn đang phải đối mặt, đồng thời trang bị cho bạn những kỹ năng và chiến lược để xử lý các tình huống khó khăn. Ví dụ, tham vấn có thể giúp bạn tìm cách giảm căng thẳng, quản lý áp lực, hoặc xử lý xung đột trong công việc.
- Phát triển kỹ năng mềm: Tham vấn giúp bạn phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, quản lý thời gian, giải quyết xung đột và lãnh đạo. Nó giúp bạn nâng cao những kỹ năng quan trọng cho sự thành công trong cuộc sống và công việc. Bạn sẽ học cách giao tiếp hiệu quả, lắng nghe và thấu hiểu người khác, xây dựng lòng tin và hợp tác, hoặc truyền cảm hứng và động viên người khác.
- Nâng cao chất lượng cuộc sống: Tham vấn giúp bạn tìm kiếm ý nghĩa và mục tiêu trong cuộc sống, đồng thời tăng cường sự tự tin và lòng tự trọng. Nó giúp bạn khám phá và phát triển tiềm năng cá nhân và sở trường của mình, cũng như học cách yêu thương và chăm sóc bản thân.
- Cải thiện hiệu suất: Tham vấn giúp bạn tập trung vào công việc quan trọng, cải thiện năng suất và chất lượng công việc. Nó khuyến khích bạn thử nghiệm các ý tưởng mới, khám phá sự sáng tạo và đổi mới.
Một số hình thức tham vấn phổ biến
- Tham vấn cá nhân: Đây là hình thức tham vấn một-đối-một giữa người được tham vấn và người tham vấn, thường diễn ra trong không gian riêng tư và có thời lượng từ 30 đến 60 phút. Thích hợp cho những người muốn duy trì quyền riêng tư, giải quyết các vấn đề cá nhân hoặc tập trung sâu vào từng chi tiết cùng người tham vấn. Tuy nhiên, hình thức này có điểm yếu là có chi phí cao hơn và thiếu sự giao lưu và học hỏi từ người tham vấn.
- Tham vấn nhóm: Tham vấn nhóm liên quan đến nhiều thành viên và một hoặc nhiều người tham vấn, thường diễn ra trong không gian lớn hơn và kéo dài từ 60 đến 90 phút. Đây là lựa chọn tốt cho những người muốn kết nối và chia sẻ với những người có hoàn cảnh tương tự, giải quyết các vấn đề liên quan đến nhóm hoặc mong muốn học hỏi từ nhiều góc nhìn khác nhau. Tuy nhiên, hình thức này có thể bị ảnh hưởng bởi xung đột hoặc áp lực từ nhóm và thiếu tính riêng tư.
- Tham vấn trực tuyến: Tham vấn trực tuyến sử dụng các công cụ công nghệ như điện thoại, email, chat và video call để kết nối người được tham vấn và người tham vấn. Nó có thể áp dụng cho cả tham vấn cá nhân và nhóm. Đây là lựa chọn tối ưu cho những người muốn tiết kiệm chi phí, thời gian và không gian, giải quyết các vấn đề khẩn cấp hoặc tìm kiếm sự linh hoạt trong việc chọn người tham vấn. Tuy nhiên, hình thức này phụ thuộc vào chất lượng kết nối internet, có thể dễ mất liên lạc hoặc hiểu lầm do thiếu sự tương tác trực tiếp và thiếu sự tin cậy và bảo mật thông tin.
Để chọn hình thức tham vấn phù hợp, hãy xem xét mục tiêu cá nhân của bạn khi tham vấn, mức độ thoải mái và an toàn của bạn khi tham gia, tài chính và thời gian có sẵn, cũng như sự phù hợp và uy tín của người tham vấn. Bạn cũng có thể tham khảo ý kiến của người tham vấn hoặc những người đã từng trải qua tham vấn để có quyết định đúng đắn nhất cho mình.
Khi nào bạn nên được tham vấn tâm lý?
Bạn có biết rằng không có một tiêu chuẩn chung cố định để xác định khi nào bạn nên tìm kiếm tham vấn tâm lý không? Điều này phụ thuộc vào sự đánh giá cá nhân của bạn về tình trạng tâm lý và nhu cầu riêng của mình. Bạn có thể cần tham vấn tâm lý khi xuất hiện một trong những dấu hiệu sau đây:
- Cảm xúc bất ổn kéo dài: Bạn cảm thấy buồn, lo lắng, căng thẳng hoặc lo âu trong một khoảng thời gian dài. Dù đây là những cảm xúc tự nhiên khi đối mặt với khó khăn, nhưng nếu chúng kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe, công việc, học tập hoặc mối quan hệ, có thể bạn đang phải đối mặt với rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu hoặc căng thẳng.
- Vấn đề về mối quan hệ: Bạn gặp khó khăn trong việc duy trì mối quan hệ xã hội, gia đình hoặc công việc. Cảm giác cô đơn, xa lánh, hiểu lầm hoặc xung đột với người khác có thể xuất hiện. Khả năng giao tiếp, lắng nghe, thấu hiểu hoặc giải quyết xung đột có thể bị hạn chế. Sự ủng hộ và sự tin tưởng từ người thân yêu có thể thiếu hụt.
- Tư duy tiêu cực: Bạn có những suy nghĩ tiêu cực, tự ti hoặc tự tổn. Có thể bạn không hài lòng với bản thân, không tin vào khả năng của mình, không có mục tiêu hoặc ý nghĩa trong cuộc sống. Tự kỷ luật, tự trách nhiệm hoặc tự bóp méo thành công của bản thân là phần của vấn đề. Yêu thương và chăm sóc bản thân cũng có thể bị tổn thương.
- Hành vi nguy hiểm: Bạn thực hiện các hành vi đe dọa đến sức khỏe của bản thân hoặc người khác, như lạm dụng các chất gây nghiện, uống rượu quá mức hoặc có suy nghĩ tự sát. Các hành vi này thường xuất hiện như một cách để thoát khỏi cảm xúc khó chịu, nhưng chúng chỉ gây thêm khổ đau và có thể đe dọa sức khỏe và an toàn của bạn và người khác.
- Sự phát triển bản thân: Bạn muốn phát triển bản thân hoặc đạt được một mục tiêu cụ thể trong cuộc sống. Có thể bạn muốn nâng cao các kỹ năng, theo đuổi sự nghiệp mới, học điều mới, hoặc đơn giản là làm chủ cuộc sống của mình. Trong trường hợp này, bạn có thể cần sự hướng dẫn, khuyến khích và hỗ trợ từ một người tham vấn.
Tham vấn tâm lý là một phương pháp hỗ trợ hiệu quả giúp con người đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ khi nào nên tìm đến sự tham vấn. Điều này đặc biệt quan trọng với những người đang phải đối mặt với các tình huống căng thẳng, áp lực từ công việc như tuyển bác sĩ da liễu hay những vấn đề liên quan đến chăm sóc khách hàng tuyển dụng. Thậm chí, đối với các ngành như tuyển dụng dược sĩ bệnh viện TPHCM và Hasaki tuyển dụng, việc tìm đến sự tham vấn có thể giúp giải tỏa áp lực trong công việc.
Ngoài ra, nếu bạn đang quan tâm đến các vị trí như Heineken tuyển dụng hoặc tuyển dụng HR, thì tham vấn tâm lý có thể là một công cụ quan trọng để hỗ trợ bạn đưa ra quyết định sáng suốt. Đối với sinh viên mới ra trường hay các thực tập sinh Java, tham vấn cũng giúp hiểu rõ bản thân hơn và từ đó có những lựa chọn đúng đắn cho sự nghiệp.
Một số ngành nghề khác như tuyển dụng kỹ thuật viên xét nghiệm tại TPHCM, công ty luật tuyển dụng, hay Vinmec tuyển dụng cũng có thể áp dụng tham vấn như một công cụ hỗ trợ trong việc cân bằng công việc và cuộc sống cá nhân. Bên cạnh đó, các vị trí như Nutifood tuyển dụng, tuyển dụng QC, thực tập sinh tester, và tuyển dụng QC thực phẩm đều có thể hưởng lợi từ sự tham vấn để phát triển bản thân và đối mặt với các thử thách nghề nghiệp.
Cuối cùng, với những vị trí có tính cạnh tranh cao như thực tập sinh tài chính, tham vấn có thể giúp bạn xây dựng chiến lược phát triển cá nhân phù hợp, giúp đạt được thành công trong sự nghiệp.
Nếu bạn nhận ra bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý từ một chuyên gia. Đừng ngần ngại hoặc xấu hổ khi thực hiện điều này, mà hãy xem đó là một bước quan trọng để quản lý và cải thiện tâm lý của bạn. Bạn xứng đáng có một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh.
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
