Peer pressure là gì? Sự ảnh hưởng và cách đối phó hiệu quả

Peer pressure là cụm từ để gọi về áp lực đồng trang lứa, đây là hiện tượng cá nhân chịu sự ảnh hưởng bởi bạn bè, bạn học hay đồng nghiệp cùng độ tuổi, khiến họ có sự ngầm so sánh bản thân với những người xung quanh. Từ đó, có thể dẫn đến những sự thay đổi về hành động, mục tiêu và giá trị nhằm được công nhận. Sự ảnh hưởng của peer pressure có thể là tiêu cực hoặc tích cực. Cùng hiểu rõ hơn về peer pressure là gì cùng sự ảnh hưởng của nó và cách đối phó cho tình trạng này nếu gặp phải.

Peer pressure là gì?

Peer pressure là áp lực từ phía bạn bè, đồng nghiệp hoặc những người trong cùng độ tuổi, khuyến khích hoặc thúc đẩy một người làm điều gì đó để phù hợp với nhóm, thường là bằng cách đưa ra lời khuyên, lời khen hoặc lời ám chỉ. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định và hành động của người đối diện, dù là tích cực hay tiêu cực và thường xảy ra trong các mối quan hệ xã hội, học tập hoặc lao động.

Peer pressure

Phân loại các loại hình Peer pressure

Dưới đây là các loại hình Peer pressure có sự ảnh hưởng đến hành vi và quyết định của mỗi người, đôi khi dẫn đến những hậu quả tích cực hoặc tiêu cực, tuỳ thuộc vào bối cảnh:

Peer pressure tích cực

Đây là sự thúc đẩy từ bạn bè hay đồng nghiệp để khuyến khích hành vi tích cực, như khuyến khích học tập chăm chỉ, tham gia các hoạt động cộng đồng, hay giúp đỡ người khác.

Khám phá cách xây dựng mối quan hệ đồng nghiệp tốt đẹp và hợp tác hiệu quả.

Peer pressure tiêu cực

Ngược lại, đây là áp lực từ các bạn bè hoặc đồng nghiệp khuyến khích hành vi tiêu cực, như cố gắng làm theo các hành vi không lành mạnh, sử dụng chất kích thích, hoặc tham gia vào hành vi bạo lực.

Peer pressure trực tiếp

Đây là áp lực mà một người trực tiếp từng bước khuyến khích hoặc thúc đẩy người khác để hành động theo ý của họ, ví dụ như trực tiếp nói với người khác để làm điều gì đó.

Peer pressure ngầm

Đây là áp lực mà không cần phải nói ra một cách rõ ràng, thường thông qua sự môi trường xã hội hay những hành động, giao tiếp không ngôn từ để thúc đẩy người khác làm điều gì đó.

Nguyên nhân dẫn đến Peer pressure

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến Peer pressure, trong đó bao gồm các yếu tố xã hội và cá nhân như:

Mong muốn được chấp nhận 

Sự mong muốn được chấp nhận và hòa nhập vào một nhóm cộng đồng, đặc biệt là trong giai đoạn thanh thiếu niên, có thể dẫn đến việc chịu áp lực từ các bạn bè để hành động theo cách mà nhóm mong muốn.

Nhu cầu xã hội và quan hệ

Con người có bản chất xã hội, và nhu cầu cảm thấy được yêu thương, chấp nhận từ cộng đồng xung quanh có thể khiến họ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các lời khuyên và yêu cầu từ bạn bè.

Sự khao khát được công nhận và tôn trọng

Người ta thường cảm thấy cần phải chứng tỏ bản thân và nhận được sự tôn trọng từ người khác. Do đó, áp lực từ bạn bè có thể dẫn đến việc họ cố gắng hành động theo những gì được đánh giá cao trong nhóm.

Xem thêm cách giải quyết tình huống: làm gì khi nhân viên không tôn trọng quản lý?

Sự khao khát được công nhận và tôn trọng

Môi trường và văn hóa xã hội

Các giá trị và quan niệm xã hội trong một cộng đồng có thể tạo ra áp lực lớn lên các thành viên để phù hợp với những tiêu chuẩn đặt ra.

Xem thêm: Hướng dẫn cách vượt qua áp lực công việc – kỹ năng chịu áp lực công việc ai cũng tưởng đã biết nhưng chưa chắc.

Tuổi trẻ và khả năng lựa chọn còn hạn chế

Trẻ em và thanh thiếu niên thường chưa có đủ khả năng để tự quyết định và đánh giá các hành vi của mình, dẫn đến việc dễ dàng chịu áp lực từ bạn bè và đồng trang lứa.

Sự ảnh hưởng của truyền thông và công nghệ

Các nền tảng mạng xã hội và truyền thông đại chúng có thể lan truyền những tiêu chuẩn và hành vi mẫu mực, khiến cho các cá nhân cảm thấy cần phải tuân thủ và làm theo.

Sự ảnh hưởng của Peer pressure

Sự ảnh hưởng của Peer pressure có thể rộng lớn và đa dạng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của mỗi người. Dưới đây là một số ảnh hưởng chính:

Thay đổi hành vi và lựa chọn

• Tích cực: Peer pressure có thể thúc đẩy một người cải thiện bản thân, chẳng hạn như học tập chăm chỉ hơn, tham gia vào các hoạt động thể thao, hoặc phát triển các kỹ năng mới.
• Tiêu cực: Ngược lại, nó cũng có thể dẫn đến các hành vi không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu, sử dụng chất kích thích, hoặc tham gia vào các hoạt động phạm pháp.

Tác động tâm lý và cảm xúc

Cảm giác bị ép buộc phải làm theo những gì nhóm bạn mong muốn có thể gây ra stress và lo lắng, đặc biệt là khi hành vi đó mâu thuẫn với giá trị cá nhân của một người. Nếu một người không đáp ứng được kỳ vọng của nhóm, họ có thể cảm thấy mình kém cỏi và thiếu tự tin.

Test ngay bài kiểm tra trắc nghiệm tâm lý bản thân để có những cái nhìn sâu sắc hơn về cảm xúc bản thân.

Hình thành nhận thức và giá trị cá nhân

Peer pressure có thể làm thay đổi suy nghĩ và quan điểm của một người về các vấn đề quan trọng, dẫn đến việc điều chỉnh các giá trị cá nhân để phù hợp với nhóm.

Cảm nhận về sự chấp nhận trong nhóm

• Tích cực: Khi một người tuân thủ Peer pressure và được nhóm chấp nhận, họ có thể cảm thấy hạnh phúc và hài lòng về sự kết nối và tình bạn.
• Tiêu cực: Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá mức vào sự chấp nhận của nhóm có thể dẫn đến mất đi tính tự chủ và bản sắc cá nhân.

Cảm nhận về sự chấp nhận trong nhóm

Học tập và phát triển kỹ năng xã hội

Peer pressure có thể khuyến khích một người tham gia vào các hoạt động xã hội, học cách làm việc nhóm, giao tiếp và hợp tác hiệu quả hơn. Nó cũng có thể thúc đẩy các hành vi tiêu cực trong môi trường xã hội, làm ảnh hưởng đến mối quan hệ và sự phát triển cá nhân.

Bi quyết rèn luyện kỹ năng xã hội giúp bạn thành công thuận lợi.

Cách thức đối phó với Peer pressure hiệu quả

Để đối phó với peer pressure một cách hiệu quả, bạn có thể áp dụng những cách thức sau:

Hiểu rõ bản thân

Bạn cần xác định rõ giá trị, mục tiêu và sở thích cá nhân. Nhận thức được điểm mạnh, điểm yếu và những điều khiến bạn hạnh phúc, tự tin. Biết rõ những gì bạn muốn và không muốn trong cuộc sống sẽ giúp bạn đứng vững trước những áp lực từ đồng trang lứa.

Lắng nghe bản thân

Khi bạn cảm thấy không thoải mái khi tham gia vào một hoạt động nào đó, hãy mạnh dạn từ chối. Không nên ép buộc bản thân làm những điều mà bạn không thích chỉ vì muốn được bạn bè chấp nhận. Hãy lắng nghe tiếng nói con tim và đưa ra những lựa chọn phù hợp với bản thân.

Giao tiếp hiệu quả

Chia sẻ cảm xúc và lo lắng của bạn với người thân, bạn bè tin tưởng hoặc chuyên gia tâm lý. Trao đổi cởi mở, chân thành với bạn bè về những điều bạn không thích hoặc không đồng ý. Biết cách nói “không” một cách khéo léo và assertively sẽ giúp bạn duy trì các mối quan hệ tốt đẹp mà không đánh mất chính mình.

Bên cạnh đó, kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp sẽ ảnh hưởng tốt đến giảm áp lực khi xã giao với mọi người xung quanh.

Kỹ năng nói “không”

Học cách nói “không” một cách khéo léo và assertively. Sử dụng những câu nói như “Cảm ơn lời mời, nhưng tớ không thể tham gia vào lúc này” hay “Tớ có kế hoạch khác rồi” để từ chối một cách lịch sự. Giải thích lý do từ chối một cách ngắn gọn và rõ ràng, tránh đưa ra lời hứa hẹn hay cam kết mà bạn không chắc chắn có thể thực hiện.

Tìm kiếm nhóm bạn tích cực

Kết bạn với những người có cùng sở thích, giá trị và mục tiêu với bạn. Những người bạn tích cực sẽ hỗ trợ, động viên và giúp bạn phát triển bản thân một cách tốt đẹp. Tránh xa những nhóm bạn có hành vi tiêu cực hoặc thường xuyên gây áp lực cho bạn.

Tìm kiếm nhóm bạn tích cực

Đừng bỏ lỡ chia sẻ các kỹ năng phát triển bản thân giúp ích trong mọi lĩnh vực.

Dành thời gian cho người thân yêu

Tham gia các hoạt động ngoại khóa bổ ích để phát triển bản thân và mở rộng mối quan hệ. Đặc biệt là dành thời gian cho những người thân yêu, những người luôn yêu thương và hỗ trợ bạn.

Tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý

Tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý nếu bạn cảm thấy quá tải hoặc khó khăn trong việc đối phó với peer pressure.

Vai trò của cha mẹ, nhà trường và xã hội trong vấn đề peer pressure

Cha mẹ, nhà trường và xã hội đều đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các bạn trẻ có thể đối phó với peer pressure. Bằng sự chung tay của gia đình, nhà trường, xã hội, chúng ta có thể tạo dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh để giúp các bạn trẻ có thể phát triển toàn diện. Cụ thể:

Cha mẹ

Cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con đối phó với peer pressure. Nuôi dưỡng lòng tự tin, khuyến khích phát triển điểm mạnh và sở thích riêng. Dành thời gian trò chuyện và lắng nghe con, tạo môi trường cởi mở để con chia sẻ cảm xúc. Hướng dẫn con giao tiếp hiệu quả, cách nói “không” và giải quyết mâu thuẫn. Làm gương cho con với những hành vi tích cực, tôn trọng sở thích và ý kiến của con. Nếu cần, tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý.

Nhà trường

Nhà trường cần tạo môi trường học tập an toàn, thân thiện và quan tâm đến từng học sinh. Giáo dục về peer pressure, giúp học sinh hiểu rõ và cách đối phó. Khuyến khích tham gia hoạt động ngoại khóa để phát triển kỹ năng mềm. Tổ chức tư vấn tâm lý cho học sinh và phối hợp với cha mẹ để hỗ trợ tốt nhất.

Vai trò của nhà trường trong vấn đề peer pressure

Xã hội

Xã hội cần nâng cao nhận thức về peer pressure qua tuyên truyền và giáo dục. Tạo môi trường xã hội lành mạnh, đề cao giá trị đạo đức và lối sống văn minh. Hỗ trợ các tổ chức vì trẻ em thực hiện chương trình giáo dục, tư vấn và hỗ trợ đối phó với peer pressure, góp phần xây dựng xã hội văn minh, phát triển bền vững.

Với sự hiểu biết đúng đắn về bản chất, tác động và cách thức đối phó hiệu quả với peer pressure mỗi cá nhân hoàn toàn có thể tự tin khẳng định bản thân, đưa ra những lựa chọn sáng suốt và phát triển một cách toàn diện. Hãy nhớ rằng, bạn là một cá thể độc đáo với những giá trị và tiềm năng riêng. Đừng để peer pressure chi phối cuộc sống của bạn. Hãy tự tin tỏa sáng và chinh phục những mục tiêu mà bạn đặt ra!

Nắm bắt thông tin tuyển dụng mới nhất và tham gia ứng tuyển tại VietnamWorks! Top các nhà tuyển dụng cùng việc làm tiềm năng đa dạng: Yakult tuyển dụng, Hồng Trà Ngô Gia tuyển dụng, GreenFeed tuyển dụng, KOI Thé tuyển dụng, Sanofi tuyển dụng, Pizza Hut tuyển dụng, CJ Food tuyển dụng và Highlands Coffee tuyển dụng.

>>> Xem thêm các bài chia sẻ về chủ đề liên quan:

• Portfolio là gì?
• Cách phân biệt Portfolio và CV đơn giản hiệu quả
• Chia sẻ khái niệm phần mềm tính lương là gì. Ứng hiện hiện nay
• Budget là gì? Lập ngân sách đúng cách có quan trọng?
• Promotion là gì? Các chiến lược đúng đắn
• Market là gì? Vai trò của thị trường ngày nay
• Kỹ năng là gì? Những kỹ năng quan trọng cần có để nổi bật
• Producer là gì? Trách nhiệm của nhà sản xuất trong lĩnh vực
• Mentor là gì? Vì sao mentor quan trọng
• Procurement là gì? Ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động mua sắm

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam