Các phương pháp dự báo nhu cầu phổ biến cho doanh nghiệp

Làm thế nào để doanh nghiệp biết cần sản xuất bao nhiêu sản phẩm để đáp ứng nhu cầu khách hàng? Thực tế không ai có thể biết trước tương lai, nhưng doanh nghiệp có thể áp dụng một vài phương pháp dự báo nhu cầu. Bằng việc hiểu rõ nhu cầu khách hàng, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch sản xuất hiệu quả. Trong bài viết này, HRI sẽ giới thiệu đến các bạn khái niệm dự báo nhu cầu và các phương pháp liên quan.

Dự báo nhu cầu sản phẩm là gì?

Đôi nét về dự báo nhu cầu trong doanh nghiệp

Dự báo nhu cầu trong doanh nghiệp là gì?

Trong quá trình sản xuất và kinh doanh các doanh nghiệp thường phải đưa ra quyết định liên quan đến những việc sẽ xảy ra trong tương lai. Công tác dự báo nhu cầu là một phần của hệ thống Hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP). Đây là điều cần thiết để dự đoán thói quen mua hàng, tối ưu hóa lượng hàng hiện có nhằm đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Dự báo nhu cầu thường được đưa ra dựa trên dòng thời gian, lấy dữ liệu lịch sử để đưa ra dự báo cho tương lai. Phương pháp này dựa trên số lượng nhu cầu giai đoạn trước mà bỏ qua các yếu tố bên ngoài tác động đến quá trình sản xuất và tiêu thụ.

Dự báo nhu cầu trong doanh nghiệp là gì?

Lợi ích doanh nghiệp nhận được khi dự báo chính xác nhu cầu

Những lợi ích mà doanh nghiệp nhận nước nếu dự báo nhu cầu chính xác:

• Mở rộng quy mô: Khi hiểu được nhu cầu khách hàng, doanh nghiệp có thể dễ dàng tận dụng tối đa nguồn lực để mở rộng quy mô kinh doanh.
• Thiếu hàng: Đây là vấn đề không thể tránh khỏi khi doanh nghiệp dự báo chính xác. Nguồn hàng có sẵn sẽ được giao đến tay khách hàng đúng thời hạn, từ đó cải thiện trải nghiệm mua hàng của khách và đối tác.
• Quản lý tài chính: Doanh nghiệp có thể dựa trên dự báo để ước tính chi phí sản xuất, tiêu thụ và quản lý nguồn lực một cách hợp lý.
• Quản lý hàng tồn kho: Thông qua dự báo, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định về việc nhập hàng, tiêu thụ và lưu trữ sản phẩm.

Phân loại dự báo nhu cầu 

Trong quá trình dự báo nhu cầu của khách hàng, doanh nghiệp cần xác định nên xem xét theo loại dự báo nào để đưa ra quyết định phù hợp. Hiện nay có 5 loại dự báo phổ biến như sau:

• Dự báo ngắn hạn: Tập trung vào nhu cầu trong thời ngắn từ vài tuần đến vài tháng. Hiểu rõ nhu cầu ngắn hạn của thị trường sẽ giúp doanh nghiệp xác định và điều chỉnh nguồn cung cấp và sản xuất hợp lý hơn.
• Dự báo dài hạn: Điều này liên quan đến việc xác định xu hướng và sự phát triển dài hạn của thị trường từ một năm trở lên. Nắm được nhu cầu dài hạn doanh nghiệp sẽ có thể xây dựng chiến lược, quyết định đầu tư hoặc thay đổi sản phẩm.
• Dự báo bị động: Quá trình này dựa trên các thông tin có sẵn từ các nguồn bên ngoài như xu hướng thị trường, số liệu thống kê và thông tin đối thủ. Loại dự báo này sẽ giúp doanh nghiệp tốn ít thời gian và công sức nhưng vẫn ước lượng được nhu cầu trong tương lai.
• Dự báo chủ động: Được dự đoán dựa trên nỗ lực thu thập thông tin từ nội bộ hoặc các phương pháp dự báo bên ngoài.
• Dự báo theo quy mô lớn và nhỏ: Giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng để tối ưu hóa chiến lược tiếp thị và phân phối. Dự báo trên quy mô lớn sẽ tập trung vào nhu cầu của thị trường tổng thể còn dự báo quy mô nhỏ sẽ tập trung vào nhu cầu của một nhóm khách hàng, một khu vực cụ thể hoặc một dịch vụ cụ thể.

Một số thông tin doanh nghiệp có thể tham khảo như: 5w1h là gì, 6 chiếc mũ tư duy, mô hình joint venture,…

Phân loại dự báo nhu cầu

Các phương pháp dự báo nhu cầu phổ biến hiện nay

Các doanh nghiệp sẽ áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để đưa ra dự báo nhu cầu. Dưới đây là một số phương pháp dự đoán phổ biến:

Phương pháp thống kê

Phương pháp thống kê thường sử dụng trong trường hợp đã có sẵn dữ liệu. Cách làm này áp dụng các kỹ thuật và công cụ thống kê để phân tích lịch sử thị trường, từ đó xác định xu hướng sử dụng.

Phương pháp nghiên cứu thị trường

Dự báo nhu cầu bằng cách nghiên cứu thị trường hoạt động dựa trên dữ liệu được thu thập và tổng hợp thông qua các cuộc khảo sát. Từ kết quả khảo sát, các nhà dự báo sẽ thu được thông tin có giá trị về nhu cầu khách hàng.

Doanh nghiệp có thể thực hiện nghiên cứu thị trường thường xuyên hoặc trong giai đoạn chuyên sâu. Phương pháp này rất hữu ích cho các công ty đang trong giai đoạn tìm hiểu khách hàng.

Bên cạnh đó có thể tham khảo về các nguồn nghiên cứu đối thủ thị trường cùng sân chơi.

Phương pháp nghiên cứu thị trường để dự báo nhu cầu

Phương pháp Sales Force Composite

Phương pháp này có thể hiểu là dự báo nhu cầu từ việc tổng hợp ý kiến nhân lực bán hàng. Trong đó các nhân viên bán hàng sẽ được yêu cầu dự báo doanh số trong khu vực cụ thể của họ. Kết hợp các dự báo của nhiều khu vực khác nhau sẽ tạo nên dự báo nhu cầu tổng thể.

Nhân viên kinh doanh bán hàng là người tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, do đó họ sẽ là người hiểu rõ nhất thị hiếu khách hàng thậm chí là đối thủ cạnh tranh. Phương pháp này không chỉ có thể đưa ra dự báo thị trường mà còn có thể đưa ra số lượng cụ thể cho từng khu vực.

Đọc thêm về nguồn nhân lực là gì để lên kế hoạch quản lý hiệu suất hiệu quả nhất cho doanh nghiệp.

Phương pháp Delphi

Phương pháp Delphi sẽ lấy ý kiến của các chuyên gia trong ngành để dự báo nhu cầu thị trường trong tương lai. Nhóm các chuyên gia được tham gia dự báo là nhóm người đưa ra quyết định, các nhân viên điều phối, nhóm các chuyên gia chuyên sâu.

Nhóm chuyên gia sẽ nhận được bảng khảo sát do doanh nghiệp gửi để dự đoán nhu cầu. Kết quả của bảng câu hỏi sẽ được tổng hợp và gửi đến cho từng thành viên trong nhóm. Sau đó chuyên gia sẽ trao đổi với các thành viên cùng nhóm về dự báo mà họ đưa ra. Quá trình này có thể lặp đi lặp lại đến khi nhóm chuyên gia đi đến thống nhất cuối cùng về kết quả báo cáo.

Phương pháp Delphi sẽ lấy ý kiến của các chuyên gia trong ngành để dự báo nhu cầu thị trường

Phương pháp Kinh tế lượng

Econometric Method – Phương pháp kinh tế lượng sẽ kết hợp các nguyên lý kinh tế và mô hình toán học để dự báo nhu cầu. Cách dự đoán này phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ giữa các yếu tố kinh tế.

Lý thuyết của phương pháp Kinh tế lượng khá đơn giản nhưng hiện thực lại vô cùng phức tạp. Bởi giả định chỉ có một yếu tố thay đổi còn mọi thứ không đổi thường không có trong thực tế. Sự biến động của thị trường rất khó để đo lường và xác định khách hàng sẽ ảnh hưởng đến yếu tố nào.

Các bước triển khai để xây dựng dự báo nhu cầu 

Quá trình triển khai dự báo nhu cầu trong doanh nghiệp là bước quan trọng để xác định và ước lượng nhu cầu. Dưới đây là các bước thực hiện cơ bản để doanh nghiệp bắt đầu với một bản dự báo chính xác.

Bước 1: Đặt mục tiêu

Doanh nghiệp cần xác định loại dự báo cần thiết có thể là dự báo ngắn hạn, dài hạn,… Tiếp đó xác định mục tiêu, phạm vi tổng thể hoặc chi tiết cho từng đối tượng.

Tham khảo cách xác định mục tiêu dự án hiệu quả áp dụng phổ biến tại đây.

Bước 2: Thông báo dự đoán với các bên liên quan

Doanh nghiệp cần đảm bảo thông tin về quy trình và kết quả dự báo được truyền đạt đầy đủ đến các bên liên quan để đảm bảo sự nhất quán. Các bên cần nhận được thông tin có thể gồm bộ phận sản xuất, kinh doanh, tài chính, xử lý hàng tồn kho,…

Bước 3: Thu nhập và ghi dữ liệu

Các thông tin lịch sử bán hàng, dữ liệu thị trường, xu hướng tiêu dùng của khách hàng và nhiều thông tin liên quan khác cần được thu thập lại. Quá trình này cần đảm bảo tính chính xác, đầy đủ của dữ liệu để có thể đưa ra dự báo nhu cầu chính xác.

Bước 4: Phân tích dữ liệu đã có

Doanh nghiệp lựa chọn phương pháp phân tích phù hợp với dữ liệu hiện có để xác định được yếu tố quan trọng và mối quan hệ của dữ liệu. Phương pháp này có thể bao gồm các phương pháp dự báo đã nêu ở mục 2.

Bước 5: Thực hiện dự báo nhu cầu

Dựa trên số liệu phân tích, doanh nghiệp có thể tiến hành dự báo dựa trên phương pháp đã chọn. Đây là thời điểm sử dụng các kết quả phân tích để đưa ra dự báo nhu cầu trong tương lai.

Bước 6: Sẵn sàng thực hiện điều chỉnh nếu cần

Dự báo nhu cầu cần được điều chỉnh dựa trên nhiều yếu tố bên ngoài ảnh hưởng. Các yếu tố này có thể là sự kiện đặc biệt, thị trường thay đổi,… Bước này giúp đảm bảo dự báo luôn được điều chỉnh nếu cần thiết để phản ảnh chính xác tình hình.

Lưu ý: Quy trình triển khai dự báo nhu cầu có thể thay đổi tùy theo yêu cầu của từng doanh nghiệp. Tuy nhiên cấu trúc tổng quan để bắt đẩu dự báo vẫn sẽ thực hiện theo khung các bước phía trên.

Các bước triển khai để xây dựng dự báo nhu cầu

Vấn đề thường gặp với dự báo nhu cầu

Trước khi có xây dựng được báo cáo nhu cầu hiệu quả, doanh nghiệp cần đảm bảo các thông tin sử dụng là chính xác. Hầu hết các vấn đề liên quan đến dự báo tương lai ở nhiều công ty đều liên quan đến việc thiếu dữ liệu. Dưới đây là một số điều có thể cản trở công việc dự báo nhu cầu của doanh nghiệp.

Thiếu dữ liệu lịch sử bán hàng

Vấn đề này thường gặp ở rất nhiều doanh nghiệp non trẻ, thành lập chưa lâu. Tuy nhiên cũng có không ít doanh nghiệp lâu năm mắc phải khó khăn này do chủ quan.

Dữ liệu bán hàng các năm đều cần được tổng hợp và sắp xếp thành một định dạng cụ thể để dễ theo dõi và sử dụng.

Tìm đọc thêm vấn đề pr sản phẩm là gì tại đây.

Vấn đề thường gặp với dự báo nhu cầu

Quản lý chuỗi cung ứng không đầy đủ

Dữ liệu về chuỗi cung ứng không được thống kê đầy đủ và chính xác sẽ dẫn đến việc thiếu đồng bộ giữa các bộ phận. Từ đó dẫn đến sai sót và biến động không cần thiết khi xây dựng dự báo nhu cầu cho doanh nghiệp.

Thiếu kiểm soát lượng hàng tồn kho

Quản lý hàng tồn kho có tác dụng lớn trong việc hoạch định nhu cầu khách hàng. Không thể kiểm soát được số lượng hàng trong kho sẽ khiến doanh nghiệp đánh giá sai quá trình sản xuất của mình.

Thiếu kiểm soát lượng hàng tồn kho sẽ khó dự báo nhu cầu

Dự báo nhu cầu sẽ giúp nhà quản lý doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác trong mọi hoạt động của doanh nghiệp. Hiện nay xu hướng khách hàng thay đổi rất nhanh chóng, vậy nên các doanh nghiệp cần có phương pháp để dự báo một cách chính xác.

Trên đây HRI đã chia sẻ những thông tin về dự báo nhu cầu cũng như các phương pháp áp dụng nó trong hoạt động kinh doanh. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp về vấn đề này, hãy liên hệ với HRI để được giải đáp nhanh chóng nhất bạn nhé!

Nắm bắt thông tin tuyển dụng mới nhất và tham gia ứng tuyển tại VietnamWorks! Top các nhà tuyển dụng cùng việc làm tiềm năng đa dạng: CGV tuyển dụng, AEON MALL tuyển dụng, Vincom tuyển dụng, Tuyển dụng Ministop, Tuyển dụng GS25, Emart Gò Vấp tuyển dụng, Tuyển dụng Vinhomes và Tuyển dụng Lotte.

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam