Giải mã Cogs là gì, công thức và cách tính chi tiết

Trong thế giới kinh doanh đầy cạnh tranh, Cogs (giá vốn hàng bán) đóng vai trò then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Hiểu rõ Cogs là gì và cách thức tính toán chính xác là “chìa khóa vàng” để mở cánh cửa thành công cho các nhà quản lý. Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào khám phá Cogs về khái niệm, vai trò, công thức tính toán đến những bí quyết tối ưu hóa hiệu quả.

Cogs là gì?

Cogs – viết tắt của Cost of Goods Sold, hay còn gọi là Giá vốn hàng bán, là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính và kế toán, đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Nói một cách đơn giản, Cogs thể hiện chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất và cung cấp hàng hóa đến tay khách hàng. Nó bao gồm các khoản chi phí như:

• Nguyên vật liệu: Chi phí mua sắm nguyên liệu thô, vật tư trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm.
• Nhân công trực tiếp: Chi phí trả lương cho công nhân lao động trực tiếp tham gia vào sản xuất.
• Chi phí sản xuất khác: Chi phí hao hụt nguyên liệu, điện nước sử dụng trong sản xuất, chi phí bảo trì máy móc thiết bị,…

Cogs – viết tắt của Cost of Goods Sold

Công thức tính Cogs chi tiết

Việc tính toán Cogs chính xác là nền tảng cho các quyết định quản lý sáng suốt. Sau đây là công thức tính Cogs chi tiết cùng những lưu ý quan trọng:

Công thức tính Cogs cơ bản

Công thức tính Cogs:

Cogs = Hàng tồn kho đầu kỳ + Mua ròng trong kỳ – Hàng tồn kho cuối kỳ

Trong đó: 

• Hàng tồn kho đầu kỳ: Giá trị hàng hóa có sẵn trong kho tại thời điểm đầu kỳ kế toán.
• Mua ròng trong kỳ: Tổng giá trị hàng hóa mua vào trong kỳ trừ đi chiết khấu mua hàng, trả lại hàng mua và các khoản điều chỉnh khác.
• Hàng tồn kho cuối kỳ: Giá trị hàng hóa còn lại trong kho tại thời điểm cuối kỳ kế toán.

Ví dụ:

Hàng tồn kho đầu kỳ: 100 triệu đồng, mua ròng trong kỳ: 200 triệu đồng, hàng tồn kho cuối kỳ: 150 triệu đồng. Cách tính như sau:

Cogs = 100 triệu đồng + 200 triệu đồng – 150 triệu đồng = 150 triệu đồng

Công thức tính Cogs chi tiết

Chi tiết các yếu tố

• Hàng tồn kho: Bao gồm nguyên liệu, vật liệu, thành phẩm và hàng hóa đang dở dang sản xuất.
• Mua ròng: Thể hiện giá trị thực tế của hàng hóa mua vào trong kỳ sau khi đã trừ đi các khoản chiết khấu, trả lại hàng mua và điều chỉnh khác.

Lưu ý:

• Đảm bảo tính chính xác của số liệu hàng tồn kho đầu kỳ, mua ròng trong kỳ và hàng tồn kho cuối kỳ.
• Sử dụng phương pháp tính giá tồn kho phù hợp với doanh nghiệp (FIFO, LIFO, Trung bình giá,…).
• Theo dõi và điều chỉnh kịp thời các thay đổi trong chính sách hàng tồn kho.

Lý do chúng ta cần nắm rõ về Cogs

Nắm rõ Cogs (Giá vốn hàng bán) là bước đệm quan trọng cho sự thành công của doanh nghiệp. Dưới đây là những lý do chính:

Giá vốn hàng bán và giá bán

Cogs giúp bạn xác định giá thành sản phẩm một cách chính xác, từ đó đưa ra mức giá bán phù hợp để thu lợi nhuận và cạnh tranh trên thị trường. Việc theo dõi và kiểm soát Cogs chặt chẽ giúp bạn tối ưu hóa chi phí sản xuất, từ đó nâng cao lợi nhuận gộp và lợi nhuận kinh doanh.

Giá vốn hàng bán và lợi nhuận kinh doanh

Cogs là thước đo hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. So sánh Cogs với doanh thu giúp bạn đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực và xác định điểm mạnh, điểm yếu trong quy trình sản xuất.

Nắm rõ Cogs giúp bạn dự đoán chính xác lợi nhuận gộp và lợi nhuận kinh doanh, từ đó đưa ra kế hoạch kinh doanh hiệu quả và thu hút nhà đầu tư.

Lý do chúng ta cần nắm rõ về Cogs

Công thức lợi nhuận gộp

Lợi nhuận gộp là doanh thu trừ đi Cogs. Đây là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc phân tích lợi nhuận gộp theo từng sản phẩm hoặc nhóm sản phẩm giúp bạn xác định sản phẩm nào hiệu quả, sản phẩm nào cần cải thiện để tối ưu hóa lợi nhuận.

Thay đổi giá vốn hàng bán

Thay đổi Cogs do biến động giá nguyên vật liệu, chi phí nhân công,… sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận gộp và lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp. Hiểu rõ tác động của Cogs giúp bạn lập kế hoạch tài chính hiệu quả, dự phòng cho những rủi ro biến động giá cả và đảm bảo hoạt động kinh doanh ổn định.

Phương pháp tính Cogs

Cách tính COGS bao gồm các phương pháp sau:

Phương pháp nhập trước, xuất trước (FIFO)

FIFO giúp tính toán giá hàng tồn kho bằng cách giả định rằng sản phẩm được nhập vào trước cũng sẽ được bán ra trước. Đây là phương pháp phổ biến trong việc quản lý hàng tồn kho của các doanh nghiệp, nhà bán lẻ và nhà sản xuất, giúp đơn giản hóa quá trình tính toán.

Phương pháp nhập sau, xuất trước (LIFO)

LIFO định giá hàng tồn kho dựa trên giả định rằng sản phẩm nhập vào sau cùng sẽ được bán ra trước. Chi phí của hàng tồn kho cũ vẫn được giữ nguyên trong bảng cân đối kế toán, trong khi chi phí của hàng mới nhất được ưu tiên tính trước.

Phương pháp bình quân gia quyền (Average Cost Method)

Phương pháp này tính giá trung bình của hàng tồn kho dựa trên tổng chi phí của các mặt hàng được mua. Giá trung bình của hàng hóa bán ra được tính bằng cách chia tổng chi phí cho số lượng mặt hàng đã bán.

Các phương pháp này cung cấp các cách tiếp cận khác nhau để định giá COGS, giúp doanh nghiệp quản lý và tính toán hiệu quả chi phí sản xuất và bán hàng.

Phương pháp tính Cogs

Ngoại lệ của khấu trừ giá vốn bán hàng

Hiện nay, có nhiều công ty dịch vụ không có giá vốn các hàng hoá bán ra và khoản này cũng không được đề cập chi tiết theo nguyên tắc kế toán chấp nhận chung (GAAP). Thay vào đó, khoản này được xem là chi phí hàng tồn kho bán ra của doanh nghiệp trong một giai đoạn nhất định.

Bên cạnh đó, các công ty dịch vụ sẽ không có hàng tồn kho. Vì thế, khi giá vốn bán hàng không được ghi trong báo cáo kết quả kinh doanh thì doanh nghiệp sẽ không cần phải chi trả cho khoản này.

So sánh Cogs (giá vốn bán hàng) và Cost of Revenue (chi phí doanh thu)

Cả Cogs (Cost of Goods Sold – Giá vốn hàng bán) và Cost of Revenue (Chi phí doanh thu) đều liên quan đến chi phí mà doanh nghiệp phải chịu để sản xuất và cung cấp hàng hóa. Tuy nhiên, chúng có sự khác biệt nhất định, đặc biệt trong bối cảnh các công ty cung cấp sản phẩm, hàng hoá khác nhau.

Để giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về sự khác nhau giữa Cogs (giá vốn bán hàng) và Cost of Revenue (chi phí doanh thu), VietnamWorks HR Insider sẽ tổng hợp bản so sánh chi tiết dưới đây:

So sánh Cogs (giá vốn bán hàng) và Operating Expenses (chi phí hoạt động)

Cogs (Giá Vốn Hàng Bán) và Operating Expenses (Chi Phí Hoạt Động) là hai yếu tố quan trọng trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Mặc dù cả hai đều là chi phí mà doanh nghiệp phải chi trả trong quá trình hoạt động, nhưng chúng có sự khác biệt lớn về bản chất và mục đích.

Để giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về sự khác nhau giữa Cogs (giá vốn bán hàng) và Operating Expenses (chi phí hoạt động), VietnamWorks HR Insider sẽ tổng hợp bản so sánh chi tiết dưới đây:

Hạn chế của giá vốn hàng bán là gì?

Giá vốn bán hàng có thể bị thao túng bởi bộ phận kế toán hoặc nhà quản lý. Khi số lượng hàng tồn kho bị thổi phồng quá mức, giá vốn hàng bán sẽ bị báo cáo thiếu. Điều này sẽ làm tỷ suất lợi nhuận gộp (gross profit margin) và thu nhập ròng (net income) tăng cao hơn thực tế.

Do đó, các nhà đầu tư cần xem xét báo cáo tài chính của doanh nghiệp thật kỹ lưỡng để kịp thời phát hiện các sai sót trong việc quản lý hàng tồn kho. Các nhà quản lý có thể trực tiếp kiểm tra số lượng hàng tồn kho ngay tại kho để có những nhận định và đánh giá chính xác nhất.

Ví dụ về cách sử dụng giá vốn bán hàng

Để bạn có thể dễ dàng hình dung về việc sử dụng giá vốn bán hàng, dưới đây là vị dụ thực tế giúp bạn hiểu rõ hơn về Cogs là gì?

Giả định: Doanh nghiệp bán lẻ điện thoại

• Tồn kho đầu kỳ: 20 điện thoại với giá 1.000.000 đồng/chiếc
• Mua thêm trong tháng 5: 30 điện thoại với giá 1.200.000 đồng/chiếc
• Bán trong tháng 5: 25 điện thoại với giá 1.500.000 đồng/chiếc

Tính Cogs theo phương pháp LIFO:

• Sử dụng 25 điện thoại mua vào tháng 5 với giá 1.200.000 đồng/chiếc: 25 chiếc * 1.200.000 đồng/chiếc = 30.000.000 đồng
• Sử dụng 5 điện thoại mua vào tháng 4 với giá 1.000.000 đồng/chiếc: 5 chiếc * 1.000.000 đồng/chiếc = 5.000.000 đồng
• Tổng Cogs: 30.000.000 đồng + 5.000.000 đồng = 35.000.000 đồng

Lợi nhuận gộp:

• Doanh thu bán hàng: 25 điện thoại * 1.500.000 đồng/chiếc = 37.500.000 đồng
• Lợi nhuận gộp = Doanh thu bán hàng – Cogs = 37.500.000 đồng – 35.000.000 đồng = 2.500.000 đồng

Lưu ý: Các ví dụ trên chỉ mang tính chất minh họa. Doanh nghiệp cần áp dụng phương pháp tính Cogs phù hợp với đặc thù ngành nghề kinh doanh và quy trình sản xuất của mình.

Một số điều cần lưu ý về Cogs

Vì giá cả có xu hướng tăng lên theo thời gian, một công ty sử dụng phương pháp FIFO sẽ bán các sản phẩm nhập trước với giá rẻ hơn, dẫn đến giá vốn hàng bán (Cogs) thấp hơn so với khi sử dụng phương pháp LIFO. Do đó, thu nhập ròng khi sử dụng phương pháp FIFO sẽ tăng lên theo thời gian.

Theo phương pháp LIFO, công ty bán hàng hóa mới nhất được mua hoặc sản xuất, khiến Cogs cao hơn vì giá hàng hóa mới thường đắt hơn.

Với phương pháp chi phí trung bình, giá vốn hàng bán được xác định bằng cách lấy trung bình chi phí của tất cả hàng tồn kho. Điều này giữ cho Cogs ở mức ổn định và cao hơn so với phương pháp FIFO nhưng có thể thấp hơn so với LIFO trong điều kiện giá cả tăng.

Việc nắm rõ khái niệm Cogs là gì, công thức tính và các lưu ý về Cogs giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả công cụ này để đưa ra quyết định sáng suốt, nâng cao khả năng cạnh tranh và đạt được mục tiêu kinh doanh. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về Cogs. Hãy áp dụng những kiến thức này vào hoạt động kinh doanh của bạn để đạt được thành công!

Nắm bắt thông tin tuyển dụng mới nhất và tham gia ứng tuyển tại VietnamWorks! Top các nhà tuyển dụng cùng việc làm tiềm năng đa dạng: tuyển dụng MBBank, VietCredit tuyển dụng, Nhất Tín tuyển dụng, tuyển dụng VIB, tuyển dụng MSB, DNSE tuyển dụng, BIC tuyển dụng và tuyển dụng Eximbank.

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam