Biểu thuế lũy tiến là một thuật ngữ kinh tế đã được thảo luận rất nhiều, nhưng ít người thật sự biết ý nghĩ của nó là gì và hoạt động ra sao. Biểu thuế lũy tiến là một phần rất quan trọng trong việc tính thuế TNCN mà người lao động cần nắm rõ. Ở bài viết này, chúng ta cũng tìm hiểu về hệ thống thuế chúng ta đang có và cách tính thuế thu nhập cá nhân.
Hệ thống biểu thuế lũy tiến (progressive tax system)
1. Biểu thuế lũy tiến là gì? Biểu thuế lũy tiến từng phần là gì?
Biểu thuế lũy tiến (progressive taxation) là cơ cấu thuế trong đó thuế được đánh theo tỷ lệ tăng dần khi thu nhập tăng. Theo cách đánh thuế này, thuế suất cận biên (mức tăng thuế suất/mức tăng thu nhập) tăng khi người nộp thuế chuyển từ nhóm thuế thấp hơn sang nhóm thuế cao hơn.
Biểu thuế lũy tiến từng phần là biểu thuế gồm nhiều bậc, ứng với mỗi bậc là một mức thuế suất tương ứng, theo đó, thuế suất tăng dần theo từng bậc thuế. Thuế được tính từng phần theo bậc thuế và mức thuế suất tương ứng của từng bậc, số thuế phải nộp là tổng số thuế tính cho từng bậc. Ví dụ biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ kinh doanh, từ tiền lương, tiền công trực tiếp quy định tại Luật thuế thu nhập cá nhân.
2. Thuế thu nhập cá nhân áp dụng năm 2019
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là thuế sắc trực thu đánh vào thu nhập cá nhân.
Bảng tính thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến 2019
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/năm (triệu đồng) | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 60 | Đến 5 | 5 |
| 2 | Từ 60 đến 120 | Từ 5 đến 10 | 10 |
| 3 | Từ 120 đến 216 | Từ 10 đến 18 | 15 |
| 4 | Từ 216 đến 384 | Từ 18 đến 32 | 20 |
| 5 | Từ 384 đến 624 | Từ 32 đến 52 | 25 |
| 6 | Từ 624 đến 960 | Từ 52 đến 80 | 30 |
| 7 | Trên 960 | Trên 80 | 35 |
Thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam hiện nay được chia làm 7 bậc, thuế suất thấp nhất là 5% và thuế suất cao nhất là 35%. Hiện tại, thu nhập trên 9 triệu đồng/tháng và không có người phụ thuộc bắt đầu phải nộp thuế. Mặc dù có mức thu nhập và GDP đầu người khác nhau, nhưng mức khởi điểm chịu mức thuế của các nước trong khu vực cao hơn rất nhiều so với Việt Nam.
Tại Thái Lan, người dân chỉ phải đóng thuế khi thu nhập từ 150.000 bath (90 triệu đồng) trở lên với mức thuế thấp nhất là 5% và mức thuế cao nhất là 37%.
Tại Singapore, nước này có mức thuế suất thấp nhất là 2% cho thu nhập là 30.000 SGD (tương đương gần 500 triệu đồng).
Nếu như tại nước ta, người dân được giảm trừ thuế thu nhập cá nhân nếu bị một trong 42 bệnh hiểm nghèo thì ở các nước, chi phí y tế được đưa vào chính sách giảm trừ thuế rất đa dạng gồm các chi phí phòng chữa bệnh, phẫu thuật, điều trị răng và thị lực, điều trị tâm lý,… ngoại trừ các chi phí đã được bảo hiểm thanh toán.
3. Cách tính thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến
Đối tượng tính thuế
Cá nhân cư trú, đáp ứng một trong các điều kiện sau:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính trong năm dương lịch hoặc trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
- Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam theo một trong hai trường hợp sau:
- Có nơi ở thường xuyên theo quy định của pháp luật về cư trú
- Có nhà thuê để tại Việt Nam theo quy định Pháp luật về nhà ở, với thời gian của các hợp đồng thuê từ 183 ngày trở lên trong năm tính thuế.
Cá nhân không cư trú: là cá nhân không đáp ứng được cái điều kiện của cá nhân cư trú.
Lưu ý: Việc tính thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công của người lao động chỉ phụ thuộc vào hai yếu tố: Đối tượng (cư trú hoặc không cư trú) và thời gian ký trên hợp đồng lao động với đơn vị chi trả thu nhập.
Cách tính thuế thu nhập cá nhân theo tiền lương, tiền công của cá nhân cư trú ký HĐLĐ từ 3 tháng trở lên:
Công thức : Thuế TNCN = Tổng TN – Các khoản giảm trừ – Các khoản miễn thuế
Các khoản miễn thuế:
- Tiền ăn: Là khoản tiền ăn trưa, ăn giữa ca do người sử dụng lao động tổ chức bữa ăn trưa, ăn giữa ca cho người lao động dưới các hình thức như trực tiếp nấu ăn, mua suất ăn, cấp phiếu ăn.
- Phụ cấp trang phục: Tối đa 5 triệu/người/năm dù bằng hiện vật hay tiền mặt. (phần vượt quá 5 triệu sẽ được tính là TNCT)
- Điện thoại
- Phụ cấp độc hại, nguy hiểm
- Phụ cấp thu hút, khu vực
- Phần tiền làm tăng ca, thêm giờ cao hơn mức làm việc bình thường theo quy định
- Công tác phí
Các khoản giảm trừ:
- Giảm trừ gia cảnh
- Bảo hiểm bắt buộc
- QUỹ hưu trí, BHNT
- Quỹ khuyến học, đóng góp từ thiện
Cách tính thuế thu nhập cá nhân theo tiền lương, tiền công của cá nhân cư trú ký HĐLĐ dưới 3 tháng:
- Dưới 2 triệu/lần chi trả thì cá nhân sẽ nhận 100% thu nhập
- Trên 2 triệu/lần chi trả:
- Khấu trừ tại nguồn 10% trước khi chi trả
- Cá nhân phải làm cam kết 02/TK – TNCN (92/2015 TT-BTC)
Cách tính thuế thu nhập cá nhân theo tiền lương, tiền công của cá nhân không cư trú:
Khấu trừ trực tiếp tại nguồn 20% trước khi chi trả thu nhập.
Thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế * 20%
Bài viết trên đã tổng hợp đầy đủ về các kiến thức về biểu thuế lũy tiến và cách tính thuế thu nhập cá nhân theo thuế lũy tiến một cách đơn giản và dễ hiểu nhất. Rất mong có thể giúp bạn hiểu hơn về thuế hiện hành tại Việt Nam.
— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
