Bạo lực ngôn từ nguy hiểm như thế nào? Cách ứng phó hiệu quả

Bạo lực ngôn từ xảy ra phổ biến trong đời sống hàng ngày và gây ra tác động tiêu cực đến các mối quan hệ. Nếu không chấm dứt kịp thời, hành vi gây hấn này có thể khiến nạn nhân phải đối mặt với nhiều hiểm họa khôn lường. Bài viết dưới đây, hãy cùng HR Insider tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách khắc phục tình trạng này nhé.

Bạo lực ngôn từ là gì?

Bạo lực ngôn từ là việc sử dụng ngôn ngữ, lời nói để hạ nhục, lăng mạ, gây tổn thương hoặc đe doạ người khác. Thông qua nhiều hình thức như chửi bới, doạ dẫm, xúc phạm, cô lập hay sử dụng những lời nói mang tính xúc phạm, miệt thị nhằm hạ thấp giá trị của người khác. Tình trạng bạo lực ngôn từ xảy ra phổ biến ở khắp mọi nơi nơi, trong gia đình, nhà trường, nơi công sở hay thậm chí trên các nền tảng số.

Bạo lực ngôn từ thông qua nhiều hình thức khác nhau

Những đối tượng dễ bị bạo lực ngôn từ

Bạo lực ngôn từ là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều người trong xã hội. Mặc dù ai cũng có thể trở thành nạn nhân, nhưng một số nhóm người đặc biệt dễ bị tổn thương hơn. Đó là:

• Trẻ em: Với tâm lý còn non nớt và khả năng tự bảo vệ bản thân còn hạn chế, trẻ em dễ bị tổn thương sâu sắc bởi những lời nói tiêu cực. Chúng có thể cảm thấy tự ti, cô đơn và ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý.
• Phụ nữ: Phụ nữ thường phải đối mặt với nhiều hình thức bạo lực ngôn từ, từ những lời bình phẩm về ngoại hình, khả năng cho đến những lời đe dọa, quấy rối. Điều này không chỉ gây tổn thương tinh thần mà còn hạn chế quyền tự do và cơ hội phát triển của phụ nữ.
• Người thuộc cộng đồng LGBT: Do định kiến xã hội, người LGBT thường bị kỳ thị, phân biệt đối xử và chịu nhiều bạo lực ngôn từ. Những lời nói thù ghét, xúc phạm có thể gây ra những tổn thương sâu sắc về tinh thần và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ.
• Người khuyết tật: Người khuyết tật thường bị đối xử khác biệt và bị kỳ thị, đặc biệt là về ngoại hình và khả năng. Những lời nói châm chọc, miệt thị có thể làm giảm lòng tự trọng và khiến họ cảm thấy bị cô lập.
• Người già: Do tuổi tác và những thay đổi về thể chất, người già thường bị coi thường, xem nhẹ. Những lời nói xúc phạm, miệt thị có thể khiến họ cảm thấy cô đơn, buồn chán và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần.

Những đối tượng dễ bị bạo lực ngôn từ

Thực trạng bạo lực ngôn từ tại Việt Nam hiện nay

Bạo lực ngôn từ, dù không gây ra những vết thương thể xác, nhưng lại để lại những vết sẹo sâu sắc trong tâm hồn con người. Tại Việt Nam, vấn đề này đang ngày càng trở nên phổ biến và nghiêm trọng, đặc biệt trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội.

Bạo lực ngôn từ đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của xã hội: từ gia đình, trường học, nơi làm việc cho đến không gian mạng. Những lời lẽ xúc phạm, chửi bới, đe dọa, miệt thị trở nên quen thuộc đến mức đáng báo động.

Trên các diễn đàn, mạng xã hội, không khó để bắt gặp những bình luận tiêu cực, những cuộc khẩu chiến đầy thù hận. Thậm chí, bạo lực ngôn từ còn được ngụy trang dưới hình thức hài hước, châm biếm, gây ra những tổn thương tinh thần sâu sắc cho người khác.

Tuy đã có những nỗ lực nhất định trong việc nâng cao nhận thức về bạo lực ngôn từ, nhưng tại Việt Nam, vẫn chưa có nhiều biện pháp mạnh mẽ và hiệu quả để ngăn chặn tình trạng này. Việc thiếu hành lang pháp lý cụ thể cũng như các chương trình giáo dục và hỗ trợ tâm lý khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn. Nạn nhân của bạo lực ngôn từ thường không được bảo vệ đúng mức và vấn đề này vẫn tiếp tục ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều khía cạnh của đời sống xã hội.

Bạo lực ngôn từ là một vấn đề xã hội phức tạp, bởi vậy đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội để giải quyết. Mỗi cá nhân cần ý thức được hành vi của mình và cùng nhau xây dựng một môi trường sống văn minh, lành mạnh.

Thực trạng bạo lực ngôn từ tại Việt Nam hiện nay

Biểu hiện của bạo lực ngôn từ

Một số ý kiến cho rằng biểu hiện của bạo lực ngôn từ là sự la hét, quát tháo, chửi bới, tức giận khi giao tiếp bằng lời nói với đối phương. Tuy nhiên, trên thực tế, hình thức bạo lực này còn có thể ẩn náu dưới vỏ bọc của sự quan tâm và chăm sóc. Ngoài ra, nó còn thể hiện thông qua tin nhắn, văn bản, thư từ hoặc các hình thức trực tuyến khác.

Những biểu hiện bạo lực bằng ngôn từ dễ nhận biết:

• Nạn nhân thường bị buộc tội vô cớ nhiều lần.
• Nạn nhân luôn bị bác bỏ ý kiến, đến mức họ phải tự nghi ngờ bản thân.
• Nạn nhân bị đe dọa, cô lập nếu làm bất cứ điều gì khiến đối phương không hài lòng.
• Nghe những lời nói gây tổn thương hay có ý hạ thấp giá trị bản thân.
• Bị chế nhạo, cười cợt đến mức cảm thấy bản thân kém cỏi, mất động lực cố gắng.
• Bị kiểm soát cuộc sống hàng ngày như giờ giấc sinh hoạt, đang ở đâu, đi với ai hay yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, thông tin cá nhân,…
• Nhận những lời châm biếm, xúc phạm, phỉ báng, mạt sát và phân biệt đối xử trên các nền tảng mạng xã hội.

Tìm hiểu thêm về định nghĩa thao túng tâm lý là gì?

Nhận biết biểu hiện bạo lực bằng ngôn từ thường gặp

Nguyên nhân dẫn đến bạo lực bằng ngôn từ

Nguyên nhân của bạo lực lời nói rất phức tạp và khó xác định ngay tức thời. Dưới đây là một số yếu tố có thể coi là nguyên nhân tiền đề khiến các cá nhân sử dụng ngôn từ bạo lực với người khác:

• Vấn đề tâm lý và cảm xúc: Những người sử dụng ngôn ngữ vượt quá giới hạn thường có vấn đề về mặt tâm lý. Chẳng hạn như cảm giác tự ti, lo lắng, tức giận hoặc căng thẳng kéo dài. Họ có thể áp đặt những điều này lên người khác thông qua lời nói và ngôn từ.
• Môi trường trong gia đình: Người sống trong một gia đình thiếu sự yêu thương, bị kỳ vọng, áp đặt quá nhiều có thể khiến họ cảm thấy ngột ngạt, tức giận, thù oán,…
• Văn hoá – xã hội: Một đứa trẻ sinh ra trong một xã hội có văn hóa không lành mạnh, xem nhẹ các vấn nạn bạo lực học đường, bạo lực gia đình, bạo lực ngôn ngữ,…
• Vấn đề cá nhân: Người thường xuyên lạm dụng rượu bia, chất kích thích,… rất dễ bị kích động, có hành vi mất kiểm soát và sử dụng bạo lực.

Xem thêm: Tình trạng ma cũ bắt nạt ma mới nơi công sở và những biện pháp giải quyết vấn đề này.

Các yếu tố dẫn đến bạo lực bằng lời nói, ngôn từ

Mối nguy hiểm khi sử dụng bạo lực bằng ngôn từ

Bạo lực ngôn từ để lại những nỗi đau, nỗi ám ảnh vô hình và dai dẳng trong tâm trí nạn nhân. Nó có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như:

• Trầm cảm, lo âu: Liên tục bị tấn công bằng lời nói có thể khiến nạn nhân chìm đắm trong sự lo lắng và sợ hãi, dẫn đến trầm cảm, rối loạn lo âu, từ đó gây ra nhiều thiếu sót trong công việc.
• Giảm tự tin và lòng tự trọng: Nạn nhân thường xuyên bị miệt thị, xúc phạm khiến họ cảm thấy bản thân kém cỏi, không có giá trị, dẫn đến mất đi sự tự tin và giảm lòng tự trọng.
• Rối loạn căng thẳng sau sang chấn: Một số trường hợp bị bạo lực bằng ngôn từ gây ra tình trạng rối loạn căng thẳng sau sang chấn. Nạn nhân lúc này luôn sống trong cảm giác lo âu và sợ hãi, khó hòa nhập với mọi người xung quanh.
• Nguy cơ tự tử: Bạo hành bằng lời nói kéo dài khiến nạn nhân rơi vào tuyệt vọng, mất niềm tin vào cuộc sống, tăng nguy cơ tự tử.
• Ảnh hưởng sức khoẻ: Phải liên tục hứng chịu những ngôn từ xúc phạm, đe doạ, phỉ báng,… khiến nạn nhân mất ăn, mất ngủ, đau đầu và suy giảm hệ miễn dịch.

Hình thức bạo lực qua lời nói nguy hiểm như thế nào

Làm cách nào để thoát khỏi tình trạng bạo lực ngôn từ

Bị bạo hành bằng lời nói là một trải nghiệm đau đớn và khó khăn. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thoát khỏi tình huống này. Dưới đây là một số bước cụ thể mà bạn có thể thực hiện:

Nhận diện vấn đề

• Đánh giá mối quan hệ: Tự hỏi bản thân về tình trạng hiện tại của mối quan hệ. Bạn có cảm thấy thường xuyên bị tổn thương, lo lắng hoặc sợ hãi không?
• Xác định cảm xúc: Nhận biết những cảm xúc tiêu cực mà bạn đang trải qua, ví dụ như buồn bã, tức giận, cô đơn.
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng: Sử dụng thang điểm để đo lường mức độ đau khổ mà bạn đang phải chịu đựng.

Đặt ra ranh giới

Nếu nhận thấy dấu hiệu của bạo lực, hãy thẳng thắn nói cho người kia biết giới hạn của bạn: “Anh/Em không được nặng lời, chỉ trích hoặc khiến tôi cảm thấy xấu hổ thêm lần nào nữa. Nếu điều này tiếp diễn, tôi sẽ… (nêu rõ hành động của bạn)”. Thông báo này có thể gửi đến gia đình, người thân hoặc bất kỳ ai có khả năng can thiệp.

Hạn chế tiếp xúc

Nếu tình hình không cải thiện, hãy giữ khoảng cách với người gây hại, cả về mặt tiếp xúc và liên lạc. Điều này giúp bạn có không gian suy nghĩ lại về mối quan hệ một cách khách quan. Đồng thời, đừng ngại hỏi ý kiến từ người thân, bạn bè hoặc những người hiểu rõ bạn và người kia; góc nhìn của họ có thể giúp bạn nhận ra những khía cạnh mà bạn chưa nhìn thấy.

Kết thúc hoặc cắt đứt mối quan hệ

Nếu tình trạng không cải thiện, hãy cân nhắc chấm dứt mối quan hệ. Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, bạn có thể tham khảo ý kiến từ gia đình, bạn bè hoặc các chuyên gia tâm lý. Trong một số trường hợp, người kia có thể tiếp tục đe dọa hoặc gây áp lực. Khi đó, việc tìm đến sự hỗ trợ từ gia đình và các cơ quan có thẩm quyền là cần thiết để bảo vệ an toàn cho bạn.

Làm cách nào để thoát khỏi tình trạng bạo lực ngôn từ

Cách phòng ngừa bạo lực ngôn từ 

Để phòng ngừa bạo lực ngôn từ hiệu quả, cần có sự chung tay từ gia đình, nhà trường và cộng đồng. Từ đó để xây dựng môi trường an toàn, tôn trọng và biết đồng cảm.

Trong gia đình

Trong gia đình, cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và hướng dẫn con cái về cách ứng xử, cách giao tiếp tôn trọng người khác. Cha mẹ cần làm gương trong cách trò chuyện và giải quyết mâu thuẫn một cách bình tĩnh, tránh dùng ngôn từ tiêu cực, xúc phạm.

Xây dựng môi trường gia đình cởi mở và gần gũi giúp các thành viên dễ dàng chia sẻ suy nghĩ, giải tỏa cảm xúc mà không cần sử dụng đến lời nói bạo lực. Bên cạnh đó, việc giáo dục về quyền con người và sự tôn trọng lẫn nhau giúp trẻ em hiểu được giá trị bản thân và biết cách tôn trọng người khác.

Nhà trường

Nhà trường là môi trường thứ hai mà trẻ dành nhiều thời gian. Để phòng ngừa bạo lực ngôn từ, nhà trường cần chú trọng việc xây dựng môi trường học đường thân thiện, an toàn cho học sinh. Để ngăn chặn bạo lực ngôn từ, nhà trường nên tổ chức các buổi thảo luận về kỹ năng giao tiếp, quản lý cảm xúc và đặc biệt là kỹ năng giải quyết mâu thuẫn.

Đồng thời, giáo viên thường xuyên lắng nghe, hướng dẫn học sinh trong cách diễn đạt ý kiến một cách tích cực và tôn trọng, tạo không gian để học sinh thực hành những kỹ năng này qua các hoạt động nhóm hoặc các buổi chia sẻ. Nhà trường cũng có thể phát động phong trào tuyên truyền về tác hại của bạo lực ngôn từ nhằm nâng cao nhận thức của học sinh và phụ huynh.

Trong cộng đồng

Việc phòng ngừa bạo lực ngôn từ cần được lan tỏa thông qua các chương trình giáo dục, truyền thông và các chiến dịch nâng cao nhận thức về tác hại của hành vi này. Cộng đồng có thể tổ chức các hội thảo, buổi nói chuyện, hoặc các buổi sinh hoạt tập thể để người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc giao tiếp văn minh.

Bên cạnh đó, chính quyền và các tổ chức xã hội có thể thúc đẩy xây dựng các chương trình hỗ trợ tâm lý cho những người dễ trở thành nạn nhân của bạo lực ngôn từ, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, phụ nữ, người khuyết tật và cộng đồng LGBT.

Cách phòng ngừa bạo lực ngôn từ

Nội dung bài viết trên đây, HR Insider đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng bạo lực ngôn từ. Hy vọng đây là những thông tin hữu ích, giúp chúng ta phòng ngừa, ngăn chặn những hiểm hoạ mà bạo lực lời nói gây ra. Cùng nhau xây dựng một môi trường sống văn minh và lành mạnh hơn nhé!

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam